Ik kan niks
Je hebt het gevoel dat je tot niets in staat bent. Alles wat je doet mislukt. Je krijgt hierdoor de gedachten dat je echt niks kan, en je raakt er zelfs van overtuigt. Het denken of overtuigt zijn dat je niets kan is iets om serieus te nemen. Als je echt twijfelt over je eigen kunnen, dan kunnen er allerlei gedachten door je hoofd flitsen. Deze gedachten zijn veelal negatief, en zullen je mentaal nog verder onderuit halen, waardoor je nog verder van huis bent. Hoe het komt dat jij denkt dat je niets kan ga ik je uitleggen.
In dit artikel komen de volgende onderwerpen aan bod:
- Ik kan niks
- Waarom denk ik dat ik niks kan?
- Waarom kan ik niks?
- Wat zijn de gevolgen van het denken dat je tot niets in staat bent?
- Hoe haal ik mijn talenten omhoog? ( Met tien tips voor als je denkt niets te kunnen.)
Dus lees vooral verder…
Waarom denk ik dat ik niks kan?
Het denken dat je niets kan komt voort uit teleurstellende resultaten die al vanuit de vroege jeugd kunnen zijn ontstaan. Als er toen al veel dingen zijn mislukt, of dat je door iemand, misschien (een van) je ouders, een broer/zus regelmatig negatief werd bejegend, dan zul je deze aantijgingen ook echt gaan geloven. Een kind zal er geen hoog zelfvertrouwen door ontwikkelen, waardoor juist prestaties bijvoorbeeld op school uitblijven. Als dit proces door blijft gaan, dan kan het nog erger worden. Dat kan het zijn dat je een bepaalde opleiding of studie niet succesvol weet af te ronden. Een studie die in een normale en gezonde situatie op iemands intelligentie genomen met positief gevolg afgerond zou moeten kunnen worden. Dit verschijnsel kan dan op het werk doorgezet worden. Als op het werk dan telkens dingen stelselmatig fout gaan. Je krijgt bijvoorbeeld van je leidinggevenden keer op keer te horen dat je werk niet deugdelijk is afgeleverd, of erger… je krijgt overal je ontslag. Het kan ook zijn dat je bepaalde doelen niet hebt kunnen bereiken. Door telkens maar weer geconfronteerd te worden met dit soort mislukkingen, krijg je als vanzelf negatieve gedachten over jezelf.
Dit kan ernstige gevolgen hebben, want als je deze negatieve gedachten ook nog echt gaat geloven dan zal het zelfvertrouwen zover dalen, dat je nergens meer aan durft te beginnen. Je bent dan echt overtuigt geraakt van het feit dat je niets kan. En al zou je wel de moed hebben om toch weer ergens aan te beginnen, dan zal de kans op succes niet zo heel groot zijn omdat je niet meer in jezelf gelooft. Om iets succesvol te volbrengen zal je je zelf moeten geloven en vertrouwen. Weet je iets toch tot goed resultaat te volbrengen, dan gaat het vaak om een toevalstreffer. Een onzeker persoon denkt dan ook in de trant van: ‘Dit was een toevalstreffer, ik heb gewoon mazzel gehad, de volgende keer gaat het weer mis.’ Als dan blijkt dat de volgende klus wederom succesvol wordt volbracht, zal het zelfvertrouwen hierdoor gaan groeien. Want de kans op twee keer achter elkaar een toevalstreffer is al een stuk kleiner, maar als dan later blijkt dat het inderdaad een luckyshot is geweest, en de rest gaat weer fout, dan zullen de gedachten ‘ik kan niks’ weer gaan toenemen.
Waarom kan ik niks?
De reden waarom je niets kan, heeft te maken met je negatieve gedachten en zoals gezegd mogelijk door personen uit het verleden, maar misschien ook in het heden die jou naar beneden halen of hebben gehaald. De gedachten komen en gaan. Door je negatieve gedachten ‘ik kan helemaal niks’ echt te geloven zal alles wat je doet fout gaan. Om iets succesvol te volbrengen zul je eerst in jezelf moeten gaan geloven.
Bij ieder mens gaat er weleens iets fout. We hebben allemaal weleens een pestdag dat niets goed gaat. Alles gaat fout. Zo’n dag zou je het liefst direct in de kliko smijten. Je hebt er dan ook niets aan. Als dit een dagje gebeurd, dan is er op zich nog niets aan de hand, maar het wordt een ander verhaal als dingen stelselmatig en structureel misgaan. Het probleem is dan dat het moment komt dat je jezelf niet meer accepteert, je zelfbeeld zakt als een plumpudding in elkaar. Dat lage zelfbeeld kan ontstaan zijn vanuit die vroege jeugd waar ik het net over had, maar het is ook mogelijk dat de oorzaak hiervoor te vinden is in de maatschappelijke prestatiedruk waar je voor jouw gevoel niet aan kan voldoen. Het gevolg hiervan is een gebrek aan zelfvertrouwen en een laag zelfbeeld. Ook de manier zoals je je leven leidt kan een mislukt gevoel opwekken. Als je vrienden en familieleden allemaal succesvol zijn met een gezin, mooi huis, mooie auto voor de deur, een paar keer per jaar op vakantie gaan terwijl jij dat allemaal niet hebt, dan haal je jezelf al gauw naar beneden.
Waarom haal ik mezelf naar beneden?
De oorzaak van die negatieve gedachten en dat stemmetje wat jou telkens onderuit haalt is afkomstig van de omgeving. Je vergelijkt jezelf teveel met die omgeving. Je kijkt teveel op naar mensen die het allemaal wel goed voor elkaar hebben. Dat is jouw referentiekader. Je ziet die mensen als jouw grote voorbeeld. Er is op zich niets mis mee om mensen te zien als een voorbeeld. Je kan er ook je voordeel uithalen. Maar als je teveel gefixeerd bent op anderen, en het lukt je maar niet om ook maar een beetje bij hen in de buurt te komen, dan werkt dat voorbeeld alles behalve in jouw voordeel. Door telkens maar weer te moeten constateren dat iets weer niet gelukt is zoals je het in je hoofd had, leidt dit juist tot weinig zelfrespect. Je kan je zelf pas respecteren als dingen wel volgens plan zijn verlopen.
Dus jezelf teveel af te spiegelen op de omgeving is niet de manier om je talenten naar boven te halen. Daarnaast is het ook helemaal niet verkeerd om jezelf zo nu en dan eens op je donder te geven. Dit noemen we dan gezonde zelfkritiek. Het is bedoeld om je juist scherp en alert te houden, en om het beste uit jezelf naar boven te halen. Te snel tevreden over jezelf zijn is niet de manier om tot goede prestaties te kunnen komen. Maar sla er niet in door. Je doet je best, en dat is het maximale wat een mens kan bereiken. Je bent wie je bent, je doet wat je kunt en dat is goed genoeg.
Wat zijn de gevolgen van het denken dat je tot niets in staat bent?
Welke klachten en problemen kunnen er zoal ontstaan? Ze worden onderverdeeld in psychische en lichamelijke klachten.
Psychisch:
- Gebrek aan zelfvertrouwen/onzekerheid/laag zelfbeeld
- Stressklachten
- Angsten en/of faalangst
- Somberheidsklachten
- Depressieve gevoelens
- Overspannenheid/burn-out
- Eenzaamheidsgevoelens
- Piekergedrag
- Snel geïrriteerd zijn
- Gevoel van er niet bij horen
- Gebrek aan zelfliefde
- Geen beslissingen durven nemen
- huilbuien
Lichamelijk:
- Slaapproblemen
- Hoofdpijn
- Weerstandsvermindering
- Door langdurige stress verhoogde kans op hoge bloeddruk en hart en vaatziekten
Reden te meer om ervoor te zorgen dat je tot besef komt dat er ook voor jou mogelijkheden zijn. Je moet alleen je (ongebruikte) mogelijkheden weten op te sporen. Maar daar is nu net dit artikel voor geschreven om jou te helpen deze op te sporen.
Hoe haal ik dan wel mijn talenten omhoog?
Door om te beginnen niet per definitie altijd maar je gedachten te geloven. Gedachten zijn ook uitstekende leugenaars. Ze vertellen je regelmatig onwaarheden of halve waarheden. Als jouw gedachten jou continu maar inpeperen dat jij niets kan, dan geloof jij die gedachten. Want jij denkt: ‘gedachten liegen niet, die vertellen mij altijd de waarheid.’ Dat denken de meeste mensen, maar dat is dus niet zo.
Gedachten vertellen ons:
- waarheden
- halve waarheden
- onwaarheden
Door die gedachten altijd maar te geloven worden jouw zelfbeeld en zelfvertrouwen onderuit gehaald. Je gaat je hierdoor uiteindelijk somber voelen.
Dus om je talenten naar boven te halen, zul je moeten leren om niet altijd je gedachten te geloven.
Hoe haal je je talenten omhoog?
Daar gaan we:
- Ga na waar jouw interesses en passies liggen? Wat vindt je leuk? Misschien kun je wel heel mooi zingen of ben je een geboren gitaar of pianovirtuoos en heb je er nooit wat mee gedaan. Maar misschien liggen jouw interesses en passies wel op een heel ander vlak. Zoek dus voor jezelf eens uit wat jij leuk vindt, en wat je graag doet.
- Waar krijg je weleens complimenten over? Het kan zijn dat je ooit eens iets gedaan hebt waar je dan complimenten over gekregen hebt. Om mezelf als voorbeeld te nemen: ik ben ooit als amateurcoach begonnen, en heb mensen gratis mijn hulp aangeboden. Ik kreeg toen reacties van: ‘daar moet je meer mee doen, want je hebt het in je.’ Dat was eigenlijk het startschot van mijn studies die ik toen heb gevolgd. Wat ik ermee wil zeggen: is dat het krijgen van complimentjes ontzettend veel waarde hebben voor je zelfvertrouwen maar ook je ontwikkeling. Je groeit ervan. Ook het zelf geven van complimentjes is een teken van sociale vaardigheden. Over de waarde van complimenteren schrijf ik nog een apart blog.
- Waar krijg je graag complimenten over?
- Waar wordt je blij van? Er zijn dingen waar mensen blij van worden. Als jij een lekkere maaltijd heb gekookt dan is de kans groot dat je daar voldoening uit put, maar ook blij van wordt. Zeker als je andere mensen uitnodigt en ziet hoe ze smullen van jouw kookkunsten. Dat geeft dan een lekker gevoel. Een gevoel van trots.
- Voor welk vak haalde je vroeger op school het hoogste cijfer? Als we onze talenten naar boven proberen te halen, moet je ook je schooltijd niet vergeten. Iedereen is wel ergens goed in (geweest) op school. Is het niet in rekenen of taal, dan misschien wel in handvaardigheid, en misschien wel in gym. Ga dus voor jezelf na voor welk vak jij het hoogste cijfer hebt behaald.
- Zijn er bepaalde vaardigheden die jij van nature goed beheerst, maar waar een ander geen moer van kan? Misschien bezit jij wel bepaalde vaardigheden waar anderen moeite mee hebben. Onderzoek dat eens.
- Zijn er dingen die jouw interesse hebben, die je nog weleens zou willen leren? Veel mensen hebben dingen die ze nog weleens willen leren. Ik kom weleens mensen tegen die ineens op gitaarles zijn gegaan. Ja, waarom niet? Als je daar feeling voor hebt, en dat leuk vindt wie weet hoever je kan komen. Misschien wil je wel een mooie taal leren, maar heb je er nooit werk van gemaakt. Dit is een zeer goede manier om je talenten naar boven te halen.
- Ga eens na wat er de afgelopen week goed is gegaan. In de meeste gevallen zijn er wel dingen goed gegaan. Of je moet zo’n gigantische pestweek hebben gehad dat echt alles fout ging. Ga dan eens na wat er de week daarvoor goed is gegaan.
- Wanneer was je voor het laatst tevreden over jezelf? Wat is er toen gebeurd? Welke vaardigheden heb je daarvoor gebruikt?
- Welke hoogtepunten heb je in je leven gekend waar je trots op bent? Maak eens een tocht door je leven en spit eens uit waar en wanneer welke hoogtepunten in je leven voorbij zijn gekomen. Ieder mens heeft weleens iets succesvols meegemaakt, zoek ze eens op en probeer je te herinneren hoe je je op dat moment voelde.
Tot slot
Er bestaan geen mensen die echt niets kunnen. Het iets kunnen of niet heeft met geloof te maken. Niet het geloof in God, maar in jezelf. Als je niet in jezelf gelooft, vertrouw je jezelf ook niet. Dan zul je nooit tot resultaten kunnen komen.
Ieder mens heeft wel iets waar hij of zij goed in is. De meeste mensen weten waar ze goed in zijn en talent voor hebben, maar het probleem bij jou kan zijn dat je niet weet waar je goed in bent. Dat is iets totaal anders dan jezelf continu maar in te peperen dat je niks kan. Het is erg denigrerend naar jezelf toe, en bovendien volledig onwaar. Het is een pure leugen van jouw eigen gedachten. Waar deze gedachten vandaan komen, heb ik in deze blog uitgebreid uitgelegd.
Mocht het zo zijn dat je het echt niet weet waar jouw talenten liggen. Ook niet met behulp van de genoemde vragen om hiermee je talenten op te sporen, dan is het zeker ook mogelijk om deze vaardigheden onder begeleiding te ontdekken. Dit kan natuurlijk door een loopbaancoach, maar je kan ook contact opnemen met onze praktijk voor een gratis en persoonlijk advies op maat. Ik hoop dat het je lukt om van het nare gevoel en gedachten van ‘ik kan niks’ af te komen. Op welke manier je je talenten wilt gaan ontdekken is aan jou. Zorg goed voor jezelf…
Tekst: René E. Jansen
coach, therapeut, psycholoog
MindCure Coaching & Therapeut
Copyright: MindCure C & T
