Hoe kom ik van mijn straatvrees af?

Wat kun je doen tegen straatvrees?

Je hebt straatvrees en je wilt er graag vanaf. Door je deze vraag te stellen wil dat al zeggen dat je wordt belemmerd door je straatvrees. Dat is ook niet gek, want straatvrees of pleinvrees ook wel agorafobie genoemd kan er voor zorgen dat je je letterlijk afsluit van de buitenwereld.
In dit artikel zijn veel adviezen en tips te vinden hoe je van je straatvrees af kunt komen.

In deze blog komen de volgende onderwerpen aan de orde:

• Waarom durf ik niet naar buiten?
• Wat is straatvrees?
• Wat zou er gebeuren als je de straat wel op zou gaan?
• Kan je genezen van straatvrees
• Wat zijn de gevolgen van straatvrees?
• Wat is de oorzaak van straatvrees?
• Hoelang duurt straatvrees?
• Hoe herken je straatvrees?
• Hoe help je iemand met agorafobie?
• Welke therapeutische methoden zijn effectief om je van straatvrees af te helpen?

In deze blog komen al deze onderwerpen aan bod, dus lees vooral verder…

 

Wat is straatvrees?

Straatvrees behoort net als de voorgaande blogs tot een angststoornis. Bij straatvrees ben je niet alleen bang om op straat of op een plein te komen (pleinvrees). Je bent dan bang om je op openbare plekken te begeven. Overal waar veel mensen aanwezig zijn, zoals:

• openbaar vervoer
• concert/festival
• markt of braderie
• bioscoop
• Straatvrees is een angst die voor veel narigheid kan zorgen. Het beperkt je in je vrijheid. De angst zorgt ervoor dat je locaties waar veel mensen aanwezig zijn vermijdt. Daardoor waan je je alleen veilig in je eigen huis. Dat heeft dan vaak als gevolg dat je je huis niet meer uit durft. De buitenwereld is de bron van de angst. Je wilt je tegen het ‘gevaar van buiten’ beschermen, als gevolg dat je je afzondert en opsluit. Daardoor kom je amper of helemaal niet buiten.

 

Wat zou er gebeuren als je de straat wel op zou gaan?

 

 

 

Het is praktisch onmogelijk, maar stel je hebt het lef om tegen je angst in te gaan. Dit op zich is al erg moedig, omdat jouw angst je waarschuwt voor groot gevaar. Maar toch heb je het lef. Wat er dan zou kunnen gebeuren? De kans is dan groot dat je in een paniekaanval terechtkomt. Dit komt niet alleen voort uit de angst voor de grote mensenmenigte, maar je angst heeft ook betrekking op het krijgen van een paniekaanval die een grote mensenmenigte bij jou activeert. Een paniekaanval heeft ook geen gunstig effect op het lichaam. Een paniekaanval geeft een enorme explosie aan stress. Zo’n beetje iedereen weet wel hoe schadelijk stress voor het lichaam is. Zowel geestelijk als lichamelijk. Jouw brein beschermt jou tegen deze paniekaanval. Dit beschermingsmechanisme is angst. Vandaar dus de straat of pleinvrees.

 

Dan komt de volgende vraag: Is het dan wel verstandig om zomaar tegen je angst in te gaan?

Nou, nee dus. Angst is er niet voor niks. Ook al hebben we hier te maken met een angststoornis, dat wil niet zeggen dat je zomaar even je angst maar naast je neer kan leggen. Waarom niet? angst is echt angst. Angst geeft ons nu eenmaal een onbehaaglijk, bedreigd gevoel. Angst is niet zomaar een flutemotie. Het is een instinctmatige emotie, die jou verteld dat het ergens op een bepaalde locatie niet pluis is, en wat jou in gevaar kan brengen. Althans zoals jouw brein dit interpreteert. Het gevaar hoeft niet eens reëel te zijn, als jouw brein denkt dat iets levensgevaarlijk is, dan wordt dat vertaald in een angstemotie dan wel angststoornis.

 

Kan je genezen van straatvrees?

Dit is zeker mogelijk. Als het gaat om een serieuze straatvrees, dan is het af te raden om dit zelfstandig te doen. Als het al mogelijk is, want als het gaat om een echte straatvrees, hou je het buiten nog geen minuut vol voordat je weer je huis binnenstormt.
Sommige mensen durven samen met een persoon die ze vertrouwen wel de straat op. Ze zijn dan bang om alleen erop uit te gaan. Anderen durven zelfs samen met iemand niet naar buiten. In zo’n geval is er iets meer voor nodig om een persoon van zijn/haar straatangst te verlossen. Later in dit artikel wordt hier op teruggekomen.

 

Wat zijn de gevolgen van straatvrees?

Over straatvrees mag niet te lichtzinnig over gedacht worden. Het is een serieuze fobie die voor veel gezondheidsproblemen kan zorgen, zowel in geestelijke als lichamelijke zin. Voornamelijk de paniekaanvallen kunnen zeer hoge niveaus van stress veroorzaken. Deze stress kan weer zorgen voor lichamelijke klachten en aandoeningen, van hoofdpijn tot aan hartproblemen aan toe. Deze informatie zal niet positief op je overkomen, waardoor er mogelijk nog meer angst zal worden gezaaid.

Welke klachten en kwalen kunnen er zoal ontstaan?

 

 

 

psychologische klachten:

• Paniekaanvallen
• Niet meer naar buiten durven, alleen thuis voelt nog veilig
• Eenzaamheid
• Somberheidsklachten
• depressie
• Het ontwikkelen van andere angststoornissen
• Geen zelfvertrouwen

 

lichamelijke klachten:

• Hoofdpijn
• Hoge bloeddruk
• Kortademigheid/hyperventilatie
• Bleke huid
• Hoge bloeddruk
• Kortademigheid/hyperventilatie
• Bleke huid
• Misselijkheid
• Slechte darmwerking mede vanwege te weinig lichaamsbeweging
• Weerstandsvermindering vanwege een gebrek aan vitamine D
• Hartproblemen

Je ziet het, straatvrees of pleinvrees hoe je het maar wilt noemen, (hoewel er officieel een klein verschil in zit, maar dit is te verwaarlozen) is niet iets om lacherig over te doen. Als de straatvrees van serieuze aard is, dan kan je geestelijke en lichamelijke gezondheid er flink onder gaan lijden. De hoogste tijd om er iets aan te doen zou ik zo zeggen. Wat je er aan kan doen, kom ik later op terug.

 

Wat is de oorzaak van straatvrees?

Waar straatvrees vandaan komt is niet eenduidig op te antwoorden. Er zijn meerdere oorzaken mogelijk waar straatvrees door kan ontstaan.

Mogelijke oorzaken kunnen zijn:

• Genetische factor
• Sociaal emotionele factor
• Lichamelijke factor
• Psychologische factor

Genetische factor

Wanneer de ouders straatangst of dergelijke symptomen vertonen, dan is de kans aanzienlijk dat bij de kinderen ook straatangst zal ontstaan. Angstfobieën zijn erfelijk bepaald. Daarnaast speelt opvoeding ook een belangrijke rol. Als (een van) de ouders al niet stabiel en zelfverzekerd gedrag vertoond, dan is de kans aanwezig dat dit overgedragen wordt aan de kinderen.

 

 

Sociaal emotionele factor

Angststoornissen kunnen het resultaat zijn van een tragische gebeurtenis. Bijvoorbeeld na het overlijden van een dierbaar persoon, of beëindiging van een langdurige relatie of dienstverband. Over het algemeen gaat het hier om een situatie wanneer er sprake is van het niet goed om kunnen gaan met het verlies van een bepaalde factor die van groot belangrijk is (geweest) in het leven van het individu. Het individu houdt een leven zonder deze belangrijke factor voor onmogelijk. Het gemis van deze factoren kan dan weer leiden tot onzekerheidsgevoelens. Ook wanneer het gaat om een sociaal isolement door bijvoorbeeld ziekte, geestelijke of lichamelijke aandoening, ontslag of ouderdom. Als het dan moeilijk of onmogelijk wordt om een nieuwe baan te vinden, dan kan er een situatie ontstaan dat het zelfvertrouwen zodanig verminderd, dat men uiteindelijk de straat niet meer op durft.

 

Lichamelijke factor

Als er sprake is van een lichamelijke en chronische aandoening. Als er dan fysiek weinig meer mogelijk is, dan kan dit leiden tot onzekerheid en angst. Het gevoel dat het lichaam me in de steek heeft gelaten kan een belangrijke oorzaak zijn bij de ontwikkeling van straatvrees.

 

Psychologische factor

Straatvrees kan zich makkelijk ontwikkelen bij mensen met weinig zelfvertrouwen  of assertiviteitsvermogen. Als men al onzeker is, dan kan de aanwezigheid op straat of een andere locatie waar veel mensen zijn afschrikwekkend en soms zelfs bedreigend overkomen.

 

Hoelang duurt pleinvrees?

Straatvrees duurt zolang als je de straatvrees laat duren. Dit klinkt misschien wat futiel, maar hiermee is feitelijk alles gezegd. Wanneer je je straatvrees laat zijn voor wat het is, en je er dus niets aan probeert te veranderen, zal de straatvrees aanhouden. Straatvrees zal zelden uit zich zelf verdwijnen. Met andere woorden: je zal er iets aan moeten (laten) doen. Met het ‘laten’ doen, bedoel ik dat iemand die je vertrouwt jou zou kunnen begeleiden om de eerste stap te zetten. Dat kan heel goed iemand zijn die je in vertrouwen hebt genomen. Ook de huisarts kan je helpen om je door te verwijzen met de juiste therapeut. Eenmaal bij de huisarts, zal mits je een goede huisarts hebt het balletjes ‘vanzelf’ gaan rollen. Als je het echt niet aandurft om naar de huisarts toe te gaan kun je bij de huisarts een huisbezoek aanvragen. De huisarts komt dan bij jou thuis.

Wat tegenwoordig bij veel praktijken en dus ook bij deze praktijk mogelijk is, is om de psychologische behandelingen te laten verlopen via online (beeld)bellen. Ook is het bij ons mogelijk om een gratis huisbezoek aan te vragen, zodat we bij jou thuis komen. Uiteraard niet als je in Friesland of Groningen woont. Onze praktijk is in het zuiden van het land gevestigd. Dat betekent dat we binnen deze regio op huisbezoek kunnen komen. Maar woon je verder van de praktijk af, kunnen we via de online-service ook jou bereiken. Neem in dat geval gerust contact op voor een persoonlijk advies. Dit kan heel gemakkelijk via het contactformulier op de contactpagina.

 

 

 

Hoe herken je straatvrees?

Je bent bang om de straat op te gaan. Je waant je alleen veilig in je eigen huis. Als je wel de straat op zou durven, dan voel je je erg onzeker, bang, bedreigd, hulpeloos en je krijgt het gevoel van controleverlies. Je wilt vluchten terwijl dat vaak niet mogelijk is, want je kan nergens naar toe vluchten.
Vandaar ook de naam pleinvrees. Je hebt angst voor plekken waaraan ontsnappen moeilijk is zoals liften en treinen. Je verlaat nauwelijks je huis, of alleen als er iemand met je mee naar buiten gaat. Je voelt je hulpeloos en het voelt alsof je alle controle verliest.

 

Hoeveel mensen lijden aan straatvrees?

Ongeveer 1% van de bevolking in Nederland krijgt ooit agorafobie. Daarnaast geldt uit de gegevens van het RIVM dat voor alle angststoornissen, dus als het gaat om sociale fobieën wat agorafobie is, dat het meer vrouwen dan mannen treft. Let wel, dit zijn cijfers uit 2011. Recentelijk onderzoek is blijkbaar (nog) niet voor handen. De prognose van het RIVM is echter wel dat men verwacht dat angststoornissen tot het jaar 2040 met 8 % zullen gaan toenemen.
(Bron: RIVM)

 

Hoe help je iemand met agorafobie?

Je wilt graag iemand helpen die lijdt aan agorafobie. Als het gaat om bijvoorbeeld een vriend/vriendin, broer/zus, neef/nicht en je wilt haar/hem graag helpen dan is het belangrijk om te weten op welk niveau er sprake is van agorafobie. Sommige mensen durven het aan om samen met een persoon die ze vertrouwen de deur uit te gaan. Als dit het geval is, hou er dan rekening mee dat je het voorzichtig doet, en bezoek niet meteen een druk winkelcentrum, maar ga bijvoorbeeld eerst de natuur in.

Wat ook belangrijk is om niet te ver van huis te gaan, zodat de persoon snel weer thuis kan zijn wanneer hij/zij hier behoefte aan heeft. Als het gaat om een persoon die ook niet samen met jou de straat op durft, dan zou je eventueel samen wat oefeningetjes kunnen doen, zoals bijvoorbeeld wat meditatieoefeningen. Je moet je voorstellen: angst is een vorm van stress. Angst geeft veel spanning in het lichaam. Door de meditatie neem je de spanning voor een deel weg.
Het zal er helaas niet voor gaan zorgen dat de persoon zal genezen van de fobie, maar de oefeningen zullen mogelijk voor wat verlichting en ontspanning kunnen zorgen. De echte behandeling zou ik dan overlaten aan een professional, daar waar ik nu in de laatste alinea van deze blog aandacht aan zal besteden.

 

Welke therapiemethodieken zijn effectief om je van je straatvrees af te helpen?

Wanneer je niet naar buiten durft, zelfs niet als je samen met iemand op straat loopt, dan is de agrofobie van hardnekkige aard en is dan niet zomaar zelfstandig te verhelpen. Dan is er meer voor nodig om jou van je straatvrees te verlossen.
De volgende stap is dan: therapie.

Welke therapeutische methodes zijn effectief om je van straatvrees af te helpen?

• Cognitieve gedragstherapie
• Cue Exposure
• Mindfulness
• EMDR

 

 

Cognitieve gedragstherapie

Bij CGT wordt er gekeken hoe gedachten je emoties en gedrag kunnen beïnvloeden. Door anders en gunstiger te leren denken, kunnen op die manier de emoties en het gedrag positief beïnvloed worden. Bij angst is het voornamelijk de overtuiging die angst veroorzaakt. De overtuiging zorgt dan dat je bij voorbaat al bang bent om je huis te verlaten. Bij CGT wordt er gekeken naar deze gedachten en overtuigingen om te kijken hoe je anders tegen deze angst kan aankijken. Er wordt dan gekeken welke gedachten en overtuigingen op echte waarheid berusten. Deze kunnen waar zijn, maar ook is het mogelijk dat deze gedachten en overtuigingen een gedeeltelijke waarheid bevatten. Het kan ook zijn dat de gedachten helemaal geen waarheid bevatten. Door te kijken naar de gewaarwording van deze overtuigingen kun je er gunstiger naar kijken, en de angst hiermee overwinnen.

 

 

Cue Exposure

Bij exposuretherapie, exposure betekent blootstelling, wordt je blootgesteld aan de angst. Om je van een bepaalde angst af te helpen kun je deze angstopwekkende situaties vermijden, maar je kunt ze juist ook te lijf gaan. Door juist de situaties stapje voor stapje op te zoeken, wordt je in staat gesteld om je fobische angsten te overwinnen.

 

Mindfulness

Ook bij het zeer bekende en populaire mindfulness wordt er gekeken naar de gedachten die voor nare emoties en gedrag zorgen. Bij mindfulness gaat het dan niet om verandering, maar om gedachten te laten zijn voor wat ze zijn. Acceptatie. Alles mag zijn wat het is. Jij mag zijn wie je bent en zoals je bent. Mindfulness gaat er vanuit dat alleen het ‘hier en nu’ van belang is. Er wordt niet gekeken naar het verleden, er wordt ook niet gekeken naar de toekomst. Het ‘zijn’ in het moment is het enige dat telt, en dat is genoeg. Zo wordt er op milde wijze aandacht besteed aan de angsten die jouw leven belemmeren. Dit doen we door op een niet oordelende wijze te kijken naar de angst. We onderzoeken wat de betekenis is van de angst. Een full mindfulness training duurt acht weken.

 

EMDR

EMDR betreft een traumabehandeling. Deze therapie wordt voornamelijk ingezet als de angst veroorzaakt wordt door een trauma. In dit geval als de straatvrees veroorzaakt is door trauma. Bij EMDR wordt geprobeerd de herinnering aan een angstervaring van de negatieve lading te ontdoen. Het doel hiervan is om de beperking die deze herinnering opwekt in jouw dagelijks leven, te verminderen dan wel te laten verdwijnen.

 

Tot slot

 

Ik hoop dat ik je met deze blog de goede richting op heb kunnen helpen ten einde jou een klein beetje van die afschuwelijke straatvrees te verlossen. In deze blog kwamen de volgende onderwerpen aan de orde: waarom durf ik niet naar buiten? Wat is straatvrees? Wat zijn de gevolgen van straatvrees? Wat is de oorzaak van straatvrees? Hoelang duurt straatvrees? Hoe herken je straatvrees? Hoeveel mensen lijden aan agrofobie? Hoe help je iemand met agrofobie, en tot slot: Welke therapeutische methodieken zijn effectief om je van je straatvrees af te helpen?

Het opsluiten in je eigen huis kan tot andere psychische aandoeningen leiden, zoals: somberheid en depressieve klachten.  Het is daarom belangrijk dat je in actie komt. Actie kun je ondernemen door bijvoorbeeld als eerste een afspraak te maken met je huisarts. Deze verwijst je dan door naar een geschikte psycholoog. Je kan ook voor een persoonlijk advies contact met ons opnemen. Het voordeel bij deze praktijk is dan ook dat je niet de straat op hoeft als je dat niet durft. We kunnen dan de therapie via huisbezoekservice dan wel via online-sessies uitvoeren. Ik wens je veel sterkte met je agrofobie, hoe je het ook gaat doen, zorg goed voor jezelf…

 

 

 

Tekst: René E. Jansen

coach,therapeut, psycholoog

MindCure Coaching & Therapie

 

 

Copyright: MindCure C & T