Angst is eigenlijk een hele nuttige emotie. Het waarschuwt je voor gevaarlijke situaties. Zo zijn sommige mensen bang van honden. Als het dan gaat om een agressieve rottweiler of een andere grote hond, dan is de angst volkomen logisch en terecht. Maar sommige mensen zijn werkelijk overal bang voor, ze zijn al bang voor een muis. Dan hoeft er natuurlijk niet meteen een angststoornis aan de angst ten grondslag te liggen, maar een angst voor een muis is wel een angst die volkomen irreëel is. Een muis zal je echt niet aanvallen. Sommige mensen durven de straat niet op, ze leiden dan aan straatvrees. Anderen hebben hoogtevrees of vliegangst. Deze soorten angsten zijn dan wel nuttig, vooral als je iets gevaarlijks doet op grote hoogte is dit een gegronde reden om angstig te zijn. Het lichaam waarschuwt je dan dat het uitvoeren van activiteiten op grote hoogte linke soep is.
Maar als het gaat om buitensporige angsten, dan kan de angst je belemmeren in je dagelijkse activiteiten, en de kwaliteit hiervan nadelig beïnvloeden.
Hoe wordt een angststoornis vastgesteld?
is sprake van een angststoornis als je bang bent in situaties waarin er geen direct gevaar dreigt. Je durft bijvoorbeeld geen mensen te ontmoeten, of een gesprek met iemand aan te gaan. Je bent al bang om een verwarmingsmonteur of een loodgieter te bellen. Je kan ook bang zijn om buiten, of in een supermarkt te komen. Er is dan sprake van straat of pleinvrees. Een angststoornis kan de kwaliteit van het leven dan ook in ernstige mate verstoren. Omdat de angst voortdurend aanwezig is, belemmert dit het dagelijks leven.
Er zijn heel veel verschillende soorten angsten of angststoornissen. Van smetvrees tot allerlei fobieën en trauma’s.
De diagnose wordt vastgesteld door een deskundige, in de meeste gevallen is dat een psycholoog. Hij of zij voert het diagnostisch onderzoek uit met behulp van de DSM-5. De DSM-5 is een handboek om een diagnose te kunnen stellen voor psychische stoornissen.
Wat is de ergste angststoornis?
De ergste angststoornis is een gegeneraliseerde angststoornis. De angststoornis gaat gepaard met veel piekeren, het levert zeer veel stress op. Je bent eigenlijk continu gespannen. Je maakt je overal zorgen over. Bij een gegeneraliseerde angststoornis heb je een buitensporig piekergedrag. Dingen waar de meeste van ons zich weleens zorgen over maken, bijvoorbeeld financiële problemen, angst dat je auto niet door de keuring komt, je maakt je zorgen dat je kind iets overkomt. Allemaal volkomen logische redenen om je zorgen over te maken. Het verschil is dat iemand met een gegeneraliseerde angststoornis ook wel piekerstoornis genoemd, zich zo ernstig zorgen maakt dat het leven, maar ook de gezondheid hier in hoge mate schade van ondervindt.
Het piekeren ruïneert je sociale en maatschappelijke leven. Dit is vooral de oorzaak van een gebrek aan slaap. Het piekeren gaat ’s nachts namelijk ook gewoon door, waardoor je niet in slaap kan komen. Als dit een keertje voorkomt, is er ook nog niet meteen iets vreselijks aan de hand, maar als dit iedere nacht gebeurt, dan kun je je voorstellen dat er een ernstig slaaptekort wordt opgebouwd. Hierdoor krijg je allerlei nare klachten zoals bijvoorbeeld:
- Ernstige vermoeidheid
- Hoofdpijn/mirgraine
- Concentratieverlies
- Slecht dingen kunnen onthouden
- Prikkelbaarheid
- Weerstandsverlies, hierdoor wordt je sneller ziek (verkoudheid, griep)
Heb je met al deze ellende te maken, dan is het verstandig om zo snel mogelijk in actie te komen. Een piekerstoornis geneest meestal niet uit zichzelf. Het is dan noodzakelijk om je huisarts in te lichten. Hij of zij zal je dan doorverwijzen naar een specialist op dit gebied.
Hoe kan je angstaanvallen voorkomen?
Hoe je angstaanvallen kan voorkomen is vooral stress zo veel mogelijk vermijden. Hou vooral een vast dagritme aan. Regelmaat zorgt voor structuur, hierdoor zal stress zoveel mogelijk buiten de deur worden gehouden
Om nog meer gezondheid te realiseren kun je het beste:
- Gezond eten en drinken
- Regelmatig bewegen, ga lekker wandelen of pak de fiets
- Kom vooral veel buiten en ga de natuur in zodat je vitamine D huishouding in je bloed op peil blijft
- Goed slapen
- Gebruik niet teveel alcohol
- Onderhoudt je sociale contacten
Tot slot nog een laatste tip: Bij een gebrek aan vitamine B12 en vitamine D ontstaat er al gauw vermoeidheid. Hoewel vermoeidheid natuurlijk meerdere oorzaken kan hebben, kun je er ook voor kiezen om vitaminesupplementen te gebruiken. Uiteraard op natuurlijke basis.
Kan je zomaar een angststoornis krijgen?
Angst is een stressreactie die ontstaat in een bepaalde dreiging wanneer je veiligheid in gevaar wordt gebracht. Angst is een onbehaaglijk gevoel dat je waarschuwt voor gevaar.
Angst kan ook in de genen zitten. Het kan dus erfelijk bepaald zijn. Als je een ouder hebt met een angststoornis, dan neemt de kans dat je zelf een angststoornis krijgt toe. Door erfelijke factoren kun je kwetsbaar zijn voor stress-situaties.
Ook traumatische ervaringen zoals slachtoffer worden van een overval of geweldsdelict, of een woningbrand of hevige turbulentie in een vliegtuig kunnen uiteraard zeer traumatisch zijn. Ook kan het zijn dat je ooit eens een (bijna) auto-ongeluk heb meegemaakt, waardoor je bang bent geworden om auto te rijden, of zelfs om met iemand mee te rijden. Ook (zoals in mijn geval een paar jaar geleden het geval is geweest) als je bijvoorbeeld getuige bent geweest van een dodelijk ongeluk, kun je hierdoor een trauma oplopen.
Wat doet een angststoornis met je lichaam?
De gevolgen van een angststoornis kan een behoorlijke impact hebben op de kwaliteit van het leven. Zo durf je misschien niet eens meer naar buiten te gaan. Je controleert bijvoorbeeld telkens of je het gas wel hebt uitgezet. Je beoordeeld situaties vaker dan nodig is op dreigend gevaar, terwijl die er in werkelijkheid niet zijn.
Ook zullen er weinig sociale activiteiten worden ondernomen. De angststoornis zorgt er dan voor dat je bang wordt van mensen. Hierdoor vermijd je mensen, en dit leidt dan vaak weer tot eenzaamheidsgevoelens.
Ook kunnen mensen met angststoornissen gezondheidsproblemen ontwikkelen. Angst is een vorm van stress. De stresshormonen worden door de bijnieren aangemaakt. Bij een constante angst kan dit leiden tot overbelasting van de bijnieren. Hierdoor ontstaan allerlei lichamelijk kwalen zoals bijvoorbeeld: slaapproblemen, hoofd en buikpijn, tot aan hartproblemen aan toe. De slaapproblemen zorgen dan weer dat je overdag niet voldoende bent uitgerust, met concentratieproblemen op school of op het werk als gevolg.
Ook somberheids – en/of burn-outklachten of zelfs depressies liggen dan in de gevarenzone. Dit komt dan voornamelijk door het gebrek aan zelfvertrouwen, sociale contacten, vermoeidheid, structureel negatief denken, lichamelijke gezondheidsproblemen enz.
Tips om van je angstgevoelens af te komen
Onderstaand heb ik er een aantal voor je opgesomd:
Doe meditatieoefeningen
Meditatieoefeningen zijn eenvoudiger dan je denkt. Je kan het al doen door bijvoorbeeld de aandacht te richten op je ademhaling. Ga ergens liggen of zitten (bijvoorbeeld in kleermakerszit), sluit je ogen en begin er aan. Het enige wat je hoeft te doen is de aandacht te richten op de ademhaling. Je kan ook je aandacht richten op je grote teen, maar omdat de ademhaling continue in beweging is, is dit een wat makkelijker punt om de aandacht op vast te houden. Je hoeft je ademhaling niet te veranderen. Laat het gewoon zijn zoals het is. Dit doe je een paar keer per dag, bijvoorbeeld ’s ochtends en ’s avonds.
Denk aan positieve dingen
Positief denken is een belangrijk aspect in het voorkomen van allerlei psychische aandoeningen. O.a. somberheidsklachten, eenzaamheidsgevoelens tot aan depressies aan toe. Maar ook om beter met angstgevoelens om te kunnen gaan, werkt positief denken zeer effectief.
Probeer zoveel mogelijk leuke dingen te doe
Een logisch vervolg aan positief denken is dan natuurlijk positieve activiteiten uitvoeren. Probeer zoveel mogelijk leuke dingen te doen.
Bijvoorbeeld:
- Wandelen in de natuur of strand
- Fietsen in de natuur
- Tuinieren
- Knutselen of klussen
- Ga muziek maken bv op een gitaar of keyboard, of ga gewoon zingen
- Kook iets lekkers of bak een taart
De genoemde tips zijn activiteiten die er voor zorgen dat je afgeleid wordt van je angstgevoelens. Je zult hierdoor minder aan je angst denken.
Kun je genezen van een angststoornis?
De kans dat een angststoornis zichzelf geneest is vrij klein. Dat wil zeggen als de angststoornis verminderd of verdwijnt dan is dit meestal onder invloed van psychologische behandeling. Dit om ten eerste erger te voorkomen, en ten tweede u te helpen het balans weer terug te brengen.
Mocht u hulp nodig hebben bij uw angstklachten, dan staat ook deze praktijk tot uw beschikking. Neemt u dan gerust contact op. Ook als u wat verder van de praktijk af woont is dit geen probleem, via beeldbellen kunnen we iedereen helpen.
Er zijn heel wat therapievormen geschikt om mensen met angstklachten of stoornissen te helpen.
Ik benoem nu de meest geschikte therapievormen:
Mindfulness
Ook bij het zeer bekende en populaire mindfulness wordt er gekeken naar de gedachten die voor nare emoties en gedrag zorgen. In dit geval de angstgevoelens. Bij mindfulness gaat het dan niet om verandering, maar om gedachten en emoties te laten zijn voor wat ze zijn. Acceptatie. Alles mag zijn wat het is. Jij mag zijn wie je bent en zoals je bent. Mindfulness gaat er vanuit dat alleen het ‘hier en nu’ van belang is. Er wordt niet gekeken naar het verleden, er wordt ook niet gekeken naar de toekomst. Het ‘zijn’ in het moment is het enige dat telt, en dat is genoeg. Angst heeft vaak betrekking op dingen die zouden kunnen gebeuren. Op deze manier wordt er op milde wijze aandacht besteed aan de angsten die jouw leven belemmeren. Dit doen we door op een niet (ver)oordelende wijze te kijken naar de angst. We onderzoeken wat de betekenis is van de angst. Een full mindfulness training duurt acht weken.
Cognitieve gedragstherapie
Bij CGT wordt er gekeken hoe gedachten je emoties en gedrag kunnen beïnvloeden. Door anders en gunstiger te leren denken, kunnen op die manier de emoties en het gedrag positief beïnvloed worden. Bij angst is het voornamelijk de overtuiging die angst veroorzaakt. De overtuiging zorgt dan dat je bij voorbaat al bang bent om je huis te verlaten. Bij CGT wordt er gekeken naar deze gedachten en overtuigingen om te kijken hoe je anders tegen deze angst kan aankijken. Er wordt dan gekeken welke gedachten en overtuigingen op echte waarheid berusten. Deze kunnen waar zijn, maar ook is het mogelijk dat deze gedachten en overtuigingen een gedeeltelijke waarheid bevatten. Het kan ook zijn dat de gedachten helemaal geen waarheid bevatten. Door te kijken naar de gewaarwording van deze overtuigingen kun je er gunstiger naar kijken, en de angst om te falen hiermee wegnemen.
EMDR
EMDR betreft een traumabehandeling. Deze therapie wordt voornamelijk ingezet als de angst veroorzaakt wordt door een trauma. In dit geval als de angst veroorzaakt is door trauma. Bij EMDR wordt geprobeerd de herinnering aan een angstervaring van de negatieve lading te ontdoen. Het doel hiervan is om de beperking die deze herinnering opwekt in jouw dagelijks leven, te verminderen dan wel te laten verdwijnen.
Samenvattend
Tot slot hoop dat ik je op deze manier een beetje heb kunnen uitleggen wat een angststoornis is. Ik heb het gehad over: Hoe kun je van je angst afkomen? Hoe wordt een angststoornis vastgesteld? Wat is de ergste angststoornis? Hoe kan je angstaanvallen voorkomen? Kan je zomaar een angststoornis krijgen? Wat doet een angststoornis met je lichaam? Tips om van je angstgevoelens af te komen en tot slot kun je genezen van een angststoornis met daarin opgesomd de psychologische hulp bij angstgevoelens en stoornissen.
Dan rest me nog je te bedanken voor het lezen van het blog. Blijf niet met je angststoornis zitten, maar kom in actie. Omdat deze praktijk geen angststoornissen behandeld, kun je het beste contact opnemen met je huisarts. Deze zal je doorverwijzen naar de juiste gespecialiseerde psycholoog.
Zorg goed voor jezelf…
Tekst: René E. Jansen
coach, therapeut, psycholoog
MindCure Coaching & Therapie
Copyright: MindCure C & T
