Je hebt de grootste moeite om jezelf te accepteren. Je bent dan ook absoluut niet tevreden over jezelf. Jezelf niet kunnen accepteren hoeft natuurlijk niet alleen te maken te hebben met je uiterlijk. Het is ook heel goed mogelijk dat je jezelf niet accepteert om je innerlijk en daardoor niet tevreden bent met de persoon wie je bent. Hoe het ook zij, en waar het vandaan komt waardoor je jezelf niet accepteert, in deze blog ga ik je helpen om je zelf beter te leren accepteren dus lees vooral verder…
In deze blog komen de volgende onderwerpen aan bod:
- Hoe vergroot je je zelfliefde?
- Wat is zelfacceptatie?
- Wat is het verschil tussen zelfacceptatie en zelfliefde?
- Waarom heb ik een hekel aan mezelf?
- Hoe ontstaat een laag zelfbeeld?
- Wat is zelfhaat?
- Waarom kunnen anderen zichzelf wel accepteren en ik niet?
- Hoe werk ik aan zelfliefde?
- Hoe kom je tot zelfacceptatie?
- Waarom is zelfacceptatie zo belangrijk?
Wat is zelfacceptatie?
Wat houdt zelfacceptatie nu precies in? Zoals het woord ‘zelfacceptatie’ al aangeeft is het niet alleen het accepteren van jezelf want dat is niet voldoende. Het is ook niet een knop omzetten en tegen jezelf zeggen: ‘vanaf nu accepteer ik mezelf!’ Zo simpel is het helaas niet. Zelfacceptatie is een voortdurend proces, wat telkens weer terugkomt in allerlei omstandigheden.
Als je bijvoorbeeld slaagt voor je examen. Hoewel het dan nog steeds mogelijk is dat veel mensen zichzelf ondanks deze grootse prestatie nog steeds niet accepteren, is zelfacceptatie voor de meesten onder ons na zo’n succes makkelijker te realiseren. Maar wat nu als je voor je examen zakt? Dan wordt het iets lastiger om dan nog steeds jezelf te kunnen accepteren. Of toch niet?
Natuurlijk zijn veel mensen na het niet behalen van een examen fors in zichzelf teleurgesteld. Sommige mensen worden dan echt boos op zichzelf. Echter, als je goed geleerd hebt, heb je je best gedaan. Een mens kan nu eenmaal niet meer doen dan zijn best. Een hoger niveau dan ‘je best doen’ bestaat er niet, en is dan ook niet te bereiken. Het is het maximale van je kunnen. De meeste mensen durven het dan wel weer aan om na zo’n enorme teleurstelling zichzelf in de spiegel te kijken. Het rationele vermogen komt dan ook weer op gang, en bedenkt dan: ‘We kunnen het niet meer terugdraaien, we zullen ermee moeten dealen, hoe moeilijk en pijnlijk dit ook is. Maar… wat nu? Wat gaan we nu doen? Gaan we voor een herkansing, of geven we de pijp aan Maarten en proberen we via werken maar omhoog te klimmen? Dit zijn beslissingen die je dan of alleen dan wel met ondersteuning van anderen kunt nemen. Een beslissing nemen is in veel gevallen net als deze een moeilijk proces, en vraagt behoorlijk wat lef. Het is een keuze die je dan maakt, en als het goed uitpakt zit je op rozen, maar als het minder goed of zelfs rampzalig afloopt heb je er weer een probleem bij. Hierdoor zal het zelfacceptatieproces nog verder worden bemoeilijkt.
Wat is dan zelfacceptatie? Zelfacceptatie is het aanvaarden van jezelf in positieve maar ook negatieve gebeurtenissen. Zelfs als deze negatieve gebeurtenissen een enorm nadelige impact op je leven geeft. Zelfacceptatie is ook zelfliefde. Het is onder alle omstandigheden, hoe dan ook belangrijk om van jezelf te blijven houden, hoe groot de blunder ook is. Mensen maken fouten, wie geen fouten maakt is geen mens. Van fouten wordt weer geleerd. Als je geen fouten maakt, heb je ook niets om van te leren. Dus het maken van fouten is eigenlijk heel belangrijk.
Wat is het verschil tussen zelfacceptatie en zelfliefde?
We noemen zelfacceptatie en zelfliefde al gauw in één betekenis. Allereerst rijst de vraag: is er wel verschil tussen zelfacceptatie en zelfliefde? Ja, die is er. Als je jezelf geaccepteerd hebt hoeft dat nog niet te betekenen dat je dan automatisch van jezelf houdt. Zelfliefde staat volledig los van je prestaties. Al zou je bij wijze van spreken niks kunnen en alles gaat fout. Diepe zelfliefde heeft ook niets te maken met het voldoen aan de waarden en normen van de buitenwereld. Het gaat erom dat je jezelf accepteert zoals je bent. Zelfacceptatie is slechts een onderdeel van zelfliefde. Als jij je zelf continu blijft straffen voor dingen die niet in de lijn van verwachting zijn verlopen, dan zul jij niet van jezelf kunnen gaan houden. Dat komt omdat je jezelf (nog) niet hebt geaccepteerd, en voordat er sprake kan zijn van zelfliefde zal er allereerst onvoorwaardelijke zelfacceptatie tot stand moeten komen.
Zelfacceptatie kan heel lastig zijn, omdat we in een samenleving verkeren waarbij we continu bloot worden gesteld aan beoordelaars. Dat is niet alleen bij jou zo, dat is bij vrijwel iedereen het geval. Als ik een intakegesprek met iemand heb voor een coaching – of therapietraject, dan is het niet alleen zo dat ik de potentiële cliënt moet beoordelen, andersom word ook ik beoordeeld door de cliënt. Hij of zij beoordeeld mij dan of ik wel de juiste coach of therapeut ben voor hem/haar. Als je vrijgezel bent, en je hebt een date ook dan wordt je beoordeeld. De beoordeling is dan gericht of jij wel de juiste partner zou kunnen zijn voor die persoon. Als je op school zit worden je schoolprestaties ook continu beoordeeld, door middel van het maken van toetsen, tentamens, examens. Ook bij een sollicitatiegesprek wordt je beoordeeld of je voldoende competenties hebt om die betreffende functie of taken aan te kunnen. Dus het leven is eigenlijk één grote beoordeling.
Hierdoor kan er makkelijk onzekerheid en angst, ontwikkeld worden om niet te kunnen voldoen aan bepaalde eisen, normen en waarden. Immers het moeten presteren wordt er al vroeg ingestampt. Kinderen leren al vroeg dat ze beoordeeld worden. Dit kan weer leiden tot een gebrek aan een gebrek aan assertief vermogen, gebrek aan zelfvertrouwen, stress en somberheidsklachten.
Als de beoordeling niet verloopt zoals het gewenst is, dan kan het voor iemand moeilijk worden om zichzelf te kunnen accepteren. Daarom heeft het zelfacceptatieproces niets te maken met prestaties. De prestaties zijn irrelevant om jezelf te accepteren. Je bent goed genoeg zoals je bent. Zelfliefde kan alleen worden gerealiseerd als je jezelf 100% geaccepteerd hebt. Niet alleen als je een grootse prestatie neerzet, maar ook wanneer je faalt. Dit is voor veel mensen erg moeilijk. Dat komt weer omdat mensen de neiging hebben om zich af te spiegelen op de prestaties van anderen. Als alle klasgenoten van Pietje voor hun toets een goed cijfer halen, en Pietje haalt een drie, dan voelt Pietje zich een mislukkeling. Hij voelt dat hij gefaald heeft. Hij is teleurgesteld in zichzelf en hij kan zich zelf dan ook niet of moeilijk accepteren. Van zelfliefde is dan al helemaal geen sprake, want van zelfliefde is immers pas sprake als je jezelf voor 100% geaccepteerd hebt inclusief je successen en nederlagen. Dan pas kun je van jezelf houden.
Waarom heb ik een hekel aan mezelf?
Waarom je een hekel aan jezelf hebt en dus geen liefde voor jezelf voelt, kan meerdere oorzaken hebben. Een eerste mogelijkheid zou kunnen zijn dat de hechting met belangrijke mensen in je jeugd niet goed is verlopen, zoals je ouders. Als je ouders niet aanwezig waren op het moment dat je ze hard nodig had, bijvoorbeeld als je ergens verdriet over had, of als je een ongeluk kreeg, bijvoorbeeld als je was gevallen met je fiets, dan zorgt dit voor een onveilige hechting.
Kinderen zijn kwetsbaar en moeten zich daarom ook veilig kunnen voelen bij de ouders. Dat is niet alleen bij mensen het geval, ook jonge dieren worden beschermd door hun ouders. Dat is ook logisch, als je jong bent heb je geen levenservaring, je weet niet hoe je voor jezelf moet zorgen. De hele wereld is nieuw voor je.
Door juist die veilige hechting met de ouders zorgt dit in het volwassen leven voor een sterkere emotionele en een meer zelfverzekerd gevoel van eigenwaarde. Hierin kan ook worden doorgeslagen. Want door juist een te beschermende opvoeding te hebben gehad kan dit juist zorgen voor onzekerheid op het moment dat je er alleen voor komt te staan. Wanneer alles voor je geregeld is geweest, en deze beschermende omgeving op latere leeftijd zich heeft voortgezet, dan wordt het erg lastig om dan op eigen benen komen te staan. Je bent dan te beschermend opgevoed, waardoor je een gebrek aan zelfstandigheid en zelfredzaamheid hebt ontwikkeld. Om een voorbeeld te noemen, het is jou nooit geleerd om eten te koken, of je kleren werden dag in dag uit voor je klaar gelegd. Dit kan in het latere leven voor problemen zorgen omdat je nooit is geleerd om zelfredzaam te worden.
Dan heeft het gebrek aan zelfliefde ook te maken met het jezelf teveel negatief te beoordelen op bijvoorbeeld:
- uiterlijk
- prestatie
- kwaliteiten
- kennis
- inzichten
- gevoelens
- gedachten
- vaardigheden
Hoe ontstaat een laag zelfbeeld?
Een belangrijke oorzaak dat je een laag zelfbeeld hebt, is zoals ik hier boven heb uitgelegd afkomstig door de hechting die niet goed is verlopen. Er is hierdoor een gebrek aan ouderlijke liefde ontstaan.
Maar vaak komt een laag zelfbeeld voort uit mislukkingen of gebeurtenissen die niet zijn verlopen zoals de persoon het had gewenst. Wat er dan gebeurt is dat de persoon zichzelf gaat veroordelen op dat geen wat is misgegaan. Hij of zij bekritiseerd zichzelf dan voortdurend met gedachten en zelfs uitlatingen als:
- Ik ben een mislukkeling
- Ik ben een prutser
- Ik kan niks, en alles wat ik doe gaat fout
- Anderen zijn veel beter als ik
Dan is het logisch dat hierdoor je zelfbeeld er niet op zal gaan groeien. Natuurlijk is het veel prettiger als alles wel succesvol verloopt. Maar dat is helaas niet realistisch. Bij niemand gaat altijd alles maar goed, er gaat ook eens een keer iets fout. Iedereen maakt fouten en zelfs ook blunders. Hoe slim en intelligent je ook bent. Bij de een komen fouten weliswaar wat meer voor dan bij de ander. Het is echter wel zo dat wanneer het individu zich blijft straffen voor wat er is fout gegaan, hierdoor geen zelfliefde zal worden opgewekt. Wat ook een belangrijke oorzaak kan zijn van een laag zelfbeeld, is als iemand stelstelmatig wordt gepest. Treiteren is een vorm van psychische en soms lichamelijke mishandeling. Als hier niet adequaat mee wordt afgerekend, dan kan dit zeer schadelijk zijn voor het zelfbeeld en eigenwaarde van een persoon. Daarnaast kan het ontbreken van een levensdoel een wat luchtledig gevoel geven. Je hebt dan geen richting en geen focus. Door juist wel met een gericht levensdoel te leven, levert dit vaak wat meer zelfvertrouwen, levensvreugde en dus een hoger zelfbeeld. Het lage zelfbeeld kan gevolgen hebben.
Welke gevolgen kan een laag zelfbeeld hebben:
- Gebrek aan zelfvertrouwen
- Twijfel over jezelf
- Gebrek aan assertief vermogen
- Piekeren
- Slaapproblemen
- Problemen met zelfontwikkeling
- Gebrek aan sociale vaardigheden
- Niet gelukkig zijn
- Moeite hebben met het nemen van beslissingen
- Een gevoel hebben dat alles tegenzit en niks wil lukken
- Gebrek aan verdraagzaamheid
- Schuldgevoel
- Nergens geen zin meer in hebben
- somberheid en depressieve gevoelens
Uiteraard hoeven genoemde gevolgen niet bij jou het geval te zijn, maar mensen met een laag zelfbeeld zijn kwetsbaarder en kunnen te maken krijgen met deze genoemde problemen. Hoogste tijd om iets te veranderen aan je gevoel van een laag zelfbeeld. Denk je hierbij hulp nodig te hebben, neem dan gerust contact met ons op voor een gratis en persoonlijk advies op maat.
Wat is zelfhaat?
Waarom jij jezelf niet kan accepteren heeft te maken met het feit dat jij de liefde voor jezelf niet toelaat. Dit kan voelen als zelfhaat. Bewust of onbewust ben je weerstand aan het bieden om jouw liefde toegang te geven. Met andere woorden: je bent te kritisch voor jezelf. Door deze tegenwerking zul je nooit van jezelf leren houden. Dat klinkt heel negatief, maar dat is het ook. Daarom is het ook belangrijk om je mind-set zodanig te veranderen dat je de liefde voor jezelf wel toe kan laten.
Het is de constante innerlijke twijfel over jezelf van doe ik het nu wel goed, ben ik wel goed genoeg? Ben ik wel slim genoeg? Twijfel over het uiterlijk. Het is een voortdurend proces van innerlijke dialogen. Het is niet alleen nutteloos, het vreet daarnaast ook enorm veel energie. Energie die je jezelf kan besparen door juist minder bezig te zijn met deze nutteloze zelfbekritisering.
Waarom kunnen anderen zichzelf wel accepteren en ik niet?
Om jezelf te leren accepteren zou je kunnen kijken naar hoe anderen zich hebben geaccepteerd. Waarom accepteren anderen zichzelf wel? Dat komt omdat zij zichzelf accepteren zoals ze zijn. Ook zij maken fouten. Zij hebben zich niet geaccepteerd omdat alles in hun leven op rolletjes is gegaan. Ook zij hebben tegenslagen en problemen moeten overwinnen. Ook zij hebben misschien wel momenten gehad van: ‘Wat een ongelooflijke stomme fout heb ik nu gemaakt.’ Maar wat maakt dat uit? Door juist het overwinnen van deze tegenslagen en problemen en tevens de wil en het vermogen hebben om die tegenslagen en problemen te overwinnen, geeft hen weer de kracht en de motivatie om deze teleurstelling te verwerken en verder te kunnen.
Dus ook bij mensen die zichzelf volledig hebben geaccepteerd gaat er weleens iets fout. En misschien wel meer dan jij denkt. Het is dan de manier hoe ze na een tegenslag er weer bovenop kunnen komen.
Hoe je kan leren om jezelf te accepteren en onvoorwaardelijk van jezelf te gaan houden, kom ik nog op terug.
Hoe werk ik aan zelfliefde?
Hoe kun je er voor zorgen dat je zelfliefde wordt vergroot? Anders gezegd: hoe kan je ervoor zorgen dat je meer van jezelf gaat houden?
Op de eerste plaats door te leren dat je gewoon jezelf mag zijn. Jij mag zijn wie je bent en je hoeft je aan niemand verantwoording af te leggen omdat jij jezelf niet zou mogen zijn. Niemand heeft dat recht. Sterker nog: je moet jezelf zijn, want je bestaat maar uit één persoon, en dat is nu eenmaal verder niemand anders dan jijzelf. Dus wees jezelf dan ook. Natuurlijk is dit niet zo eenvoudig als ik het nu laat overkomen. Je kan niet zo even een, twee, drie je mind-set veranderen, en zeggen tegen jezelf: ‘vanaf nu ben ik gewoon mezelf, en dat mag ik gewoon zijn.’ Als het zo simpel was. Het is een leerproces. Daarbij speelt onzekerheid ook vaak een belangrijke rol waarom iemand niet of onvoldoende van zich zelf houdt. Iemand die zelfverzekerd door het leven gaat, veel zelfvertrouwen heeft, gedraagt zich zo omdat hij/zij zichzelf onvoorwaardelijk heeft geaccepteerd. Hij of zij maakt ook fouten, en misschien wel meer dan jij denkt. Maar ondanks deze fouten heeft deze zelfverzekerde persoon zichzelf toch onvoorwaardelijk geaccepteerd. De basis is: leer eerst van jezelf te houden.
Hoe kom je tot zelfacceptatie?
Dat doe je door jezelf niet meer te bekritiseren en te veroordelen.
Of je nu iets goeds of fout hebt gedaan doet in dit geval niets ter zake. Het gaat erom dat er zelfliefde ontstaat. Dat kun je alleen maar bereiken door onvoorwaardelijk van jezelf te houden. Dus bekritiseer je niet teveel. Wees niet te streng voor jezelf. Je doet je best, dat is goed genoeg, en bovendien meer dan je best kan een mens nu eenmaal niet doen.
Voorbeelden van zelfbekritisering zijn:
- Je te veroordelen op verkeerde beslissingen die je hebt genomen
- Je te veroordelen omdat je iets gedaan hebt waar je later spijt van hebt gekregen
- Je te veroordelen omdat je iets hebt gezegd waar je later spijt van hebt gekregen
- Je te veroordelen omdat je iets over het hoofd hebt gezien
- Je te veroordelen omdat jij niet hebt wat een ander wel heeft
Op basis van de hierboven genoemde zelfveroordelingen, kun je je hiervoor gaan straffen. Dat is een mogelijkheid om te proberen om deze fouten in de toekomst niet meer te maken. Maar dan kunnen we constateren dat deze zelfveroordelingen geen enkel voordeel zullen bieden met betrekking tot zelfliefde en dat wil je bereiken. Het zorgt er voor dat het individu zich alleen maar slechter en onzekerder gaat voelen.
Het is echt niet makkelijk om jezelf te accepteren als je vastgeroest zit in je twijfels en gebreken. Daarom kan het verstandig zijn om professionele begeleiding in te schakelen. Denk je hier behoefte aan te hebben, neem dan gerust eens gratis en vrijblijvend contact met ons op voor een persoonlijk advies op maat. Je bepaald dan altijd zelf of je een begeleidingstraject in wilt gaan, en je wordt er altijd wijzer van.
waarom is zelfacceptatie zo belangrijk?
Mensen die zichzelf hebben geaccepteerd zijn gelukkig en zitten lekker in hun vel. Zij vinden zich goed genoeg zoals ze zijn. Je hebt ook mensen die zich helemaal geweldig vinden, maar hoe het ook zij deze mensen hebben zich zelf geaccepteerd. Deze mensen zitten niet alleen beter in hun vel, ze hebben ook meer zelfvertrouwen. Als je meer zelfvertrouwen hebt, ben je ook tot meer dingen in staat en je ontwikkeld je veel beter. Gaan dingen ook veel makkelijker en gaan minder snel fout. Onzekere mensen maken meer fouten dan mensen met veel zelfvertrouwen. Onzekere mensen twijfelen ook over dingen zoals: doe ik het zo wel goed? Vinden ze mij wel goed genoeg? Deze twijfel zorgt er voor dat je ook veel meer kans creëert om fouten te maken. Zelfverzekerdheid gaat ook gepaard met vrijheid. Je durft veel meer dingen te doen. Deze mensen laten zich niet tegenhouden door twijfels en onzekerheden. Zij durven het leven te leven.
Daarnaast accepteren mensen met zelfvertrouwen ook hun fouten. Deze mensen hebben ook een uitstekende zelfkennis. Zij kennen niet alleen hun talenten, maar ook hun beperkingen en tekortkomingen. Zij weten waar ze goed in zijn, maar ook wat ze niet kunnen. Fouten worden hierdoor makkelijker geaccepteerd. Zij zien een fout niet als een stommiteit, zij zien het maken van een fout als een waardevolle kans om hier weer van te kunnen leren. Immers: wie geen fouten maakt, heeft ook niks om van te kunnen leren. Maar mensen die geen fouten maken bestaan niet, daarom heeft ieder mens altijd weer iets om van te kunnen leren om zich te verbeteren.
Ook hebben mensen altijd iets op anderen aan te merken. Dat zit vastgeroest in de mensheid. Mensen hebben altijd oordelen en veroordelingen op anderen. Dit hoeft natuurlijk niet altijd negatief te zijn, maar niemand heeft alleen maar pluspunten. Er zijn altijd minpunten. Mensen die zichzelf hebben geaccepteerd, kunnen ook beter omgaan met de kritiek van anderen. Mensen oordelen makkelijk, en misschien heb jij ook wel een oordeel over een ander. Je kan daar zeer onzeker van worden maar op zich is het helemaal niet erg, omdat een oordeel niet altijd 100% waarheid hoeft te bevatten. Het oordeel is dan meestal gebaseerd op vermoedens. Zij kennen nooit het hele achterliggende verhaal.
De conclusie is dan: accepteer jezelf zoals je bent. Je zal het toch echt met jezelf moeten zien te rooien, of je dit nu leuk vindt of niet. Dat betekent dus ook dat je het geluk zelf moet maken. Niemand zal dit voor je doen. Hoe moeilijk het ook is om jezelf te leren accepteren betekent acceptatie de vrijheid om van onzekerheden en twijfels los te komen…
Tekst: René E. Jansen
coach, therapeut, psycholoog
MindCure Coaching & Therapie
Copyright: MindCure C & T