Je wilt graag assertiever worden. Om assertief te worden moet je eerst weten wat assertiviteit precies betekent. Maar ook wat assertiviteit vooral niet betekent. In deze blog probeer ik je zo goed mogelijk uit te leggen wat je kan helpen om assertiever te worden.
In dit artikel komen de volgende onderwerpen aan bod:
- Hoe word ik assertiever?
- Wat is precies assertief zijn?
- Waarom durf ik mijn mening niet te geven?
- Waarom durf ik niet voor mezelf op te komen?
- Wat als je niet assertief bent?
- Hoe ontwikkel je assertiviteit?
- Kan je assertiviteit leren?
Dus lees vooral verder…
Wat is precies assertief zijn?
Wat betekent assertief zijn niet?
Assertiviteit is een term uit de psychologie. Veel mensen denken dat assertief zijn betekent dat je je zin doordramt, onvriendelijk bent, voortdurend mensen tegenspreekt, overal commentaar opgeeft als iets je niet aanstaat, mensen kwetsen, ook wordt assertiviteit ook weleens verward met agressie. Hier heeft het allemaal niets mee te maken.
Wat betekent assertief zijn dan wel?
Assertief zijn is eigenlijk niets meer dan van jezelf houden. Je komt voor jezelf of je belangen op, op een manier die niet kwetsend is voor de ander, en waarbij je de ander in zijn waarde laat. Door op een respectvolle wijze op te komen voor jezelf, en duidelijk aangeeft hoe jij er over denkt, geeft dat voor je eigenwaarde, liefde en zelfvertrouwen een beter gevoel.
Waarom durf ik mijn mening niet te geven?
Je kent het wel, je wordt uitgenodigd op een verjaardag van een kennis, je zegt maar ‘ja’, maar eigenlijk heb je hier helemaal geen zin in. Je hebt meer zin om met je partner (of alleen) een avondje lekker languit op de bank ( of in bed) te Netflixen. Maar tegen wil en dank zeg je maar ‘ja’ tegen die persoon, want je wil die persoon niet kwetsen.
Waarom voor sommige mensen ‘nee’ zeggen zo moeilijk is, heeft te maken met angst. Angst om een persoon te kwetsen, te beledigen en zelfs te verliezen. Waar het dan op neer komt is dat je je eigen behoeften aan de kant zet om de ander te plezieren. Je hebt dan mogelijk te maken met verlatingsangst.
Op zich niets mis met deze toch mooie eigenschap zou je zeggen, en als dit een keertje voorkomt nou ja, dan is het ook nog geen ramp. Je kan immers niet alleen maar aan jezelf denken. Maar sommige mensen kunnen echt nooit ‘nee’ zeggen. In dat geval ga je voorbij aan jezelf, maar ook aan je eigen behoeften. Ieder mens heeft een bepaalde grens, die grens is er niet voor niks.
Waarom durf ik niet voor mezelf op te komen?
Zoals gezegd heeft dat te maken met angst. Een angst om afgewezen te worden, en dus niet geaccepteerd te worden. Van belang is om vooral jezelf te zijn. Daarnaast is het belangrijk om van jezelf te houden. Als je dit nu nog niet doet, leer dan eerst om van jezelf te houden. Dit is namelijk de basis om assertiever te worden. Als jij constant maar ‘ja en amen’ zegt, ga je dus aan jezelf voorbij.
Ook is er niemand die tegen je heeft gezegd dat je altijd maar leuk en aardig gevonden moet worden. Je hebt dan de veronderstelling dat wanneer jij eens een keertje geen zin hebt om tegemoet te komen aan een ander, dat je dan direct maar een naar en egoïstisch persoon wordt. Dit is dus een aanname, een aanname waar je op dat moment zeker van bent dat het ook echt zo is. Maar is dat ook echt zo?
Wat als je niet assertief bent?
Zoals gezegd, door te veel tegemoet te komen aan een ander ga je aan jezelf voorbij. Je identificeert je dan feitelijk in de behoefte van een ander. Het gevolg is dan vaak dat je jezelf slecht gaat voelen. Je eigen behoeften worden genegeerd. Daarentegen komt het tegenovergestelde ook voor, je gaat je slecht voelen omdat je toevallig eens een keer aan jezelf hebt gedacht. Wat is dan het gevolg hiervan? Je krijgt dan een schuldgevoel, gevoel van egoïsme enz.
Maar kloppen deze gevoelens dan wel? In de cognitieve gedragstherapie wordt er vanuit gegaan dat gedachten de gevoelens en lichamelijke sensaties beïnvloeden. Dat betekent dus, dat je gedachte van ‘ik ben een egoïst’ op dat moment zeer waarschijnlijk onjuist is. Waarom?
Zoals je niet altijd alleen aan jezelf hoeft te denken, hoef je ook niet voortdurend alleen aan een ander te denken.
Hoe ontwikkel je assertiviteit?
Voor de een zit het in zijn natuur om assertief te zijn, het heeft voor een deel te maken met persoonlijkheid en karakter. Voor de ander gaat het assertief zijn een stuk moeilijker af. Feit blijft dat iedereen het recht heeft voor zichzelf op te komen. Maar hoe doe je dat nu precies?
Hieronder geef ik je een paar tips om assertiever te worden.
1. Kijk naar wat je belemmerd om assertief te zijn.
Mensen die niet assertief zijn, zijn dan ook vaak wat onzeker en verlegen. Door er (zelf) achter te komen waardoor je niet assertief bent of kan zijn, kun je gaan werken (al dan niet met begeleiding), aan die punten die jou belemmeren om voor jezelf op te komen.
2. Je houding.
Mensen die zelfverzekerd en autoritair gedrag vertonen
stralen gezag uit. Ze stralen een bepaalde indruk uit dat met hen niet te spotten valt. Nu kan je hier ook in doorslaan. Het is mogelijk dat sommige mensen zich bij een dergelijk omschreven persoon niet thuis of op hun gemak voelen. Niemand komt immers graag in de buurt van iemand waarbij hij of zij zich niet prettig voelt. Maar een dergelijke houding aannemen, binnen normale proporties kan je helpen om assertiever gedrag te vertonen.
3. Taalgebruik en communicatie
Mensen die zoals hierboven autoriteit uitstralen, zijn niet alleen autoritair ten aanzien van de houding. Ze spreken ook op een autoritaire manier, met een krachtige stem staan ze voor hun standpunten. Door met een krachtige en zelfverzekerde stem over te komen, kun je alleen op die manier al tot assertiever gedrag komen. Wat ook goed werkt is om bepaalde woorden te kiezen of juist te vermijden, waardoor je daadkrachtiger overkomt. Twijfelwoorden als: misschien, mogelijk, waarschijnlijk kunnen beter zoveel mogelijk vermeden worden.
‘Assertief zijn’ betekent eenvoudigweg gezegd ‘op respectvolle wijze voor jezelf opkomen’. Dat betekent dat je niet de ander centraal moet stellen, maar juist jezelf. Dat doe je niet door bijvoorbeeld te zeggen: ‘Als we het probleem misschien eens op deze manier oplossen, wat vind jij hiervan?’ of ‘hoe laat heb je mijn hulp nodig?, of ‘Kijk maar hoe en wanneer je de reparatie van mijn auto uitvoert’. Dit zijn voorbeelden van zwak assertiviteitsvermogen. Sterk assertief gedrag is als je bijvoorbeeld zou zeggen: ‘Nee helaas, ik heb zaterdag geen tijd om je te helpen’, of ‘Ik wil graag dat mijn auto om 16:00 gereed is!’, of: Ik ben het hier absoluut niet mee eens. Ik heb je de gelegenheid gegeven, maar helaas blijkt het dat jouw manier tot geen resultaten hebben geleid. Dus we gaan het op mijn manier doen, dat lijkt me nu het beste!’ Het is niet eens nodig om er een of ander excuus aan toe te voegen, want daar zwak je je assertiviteit alleen maar mee af.
Wat valt je hieraan op? Je gebruikt vooral het woordje ‘ik’, en minder het woord ‘jij’, want ‘jij’ is nu even iets minder belangrijk. Assertief zijn heeft dan ook niets met egoïsme of egocentrisme te maken, en het heeft ook allerminst te maken met agressief gedrag. De bedoeling van assertief gedrag is om krachtig voor jezelf op te komen, en je vooral niet te laten ondersneeuwen door een ander.
Nog een laatste opmerking hierop; hou er wel rekening mee dat een ander ook het recht heeft om assertief te mogen zijn. Iedereen heeft het recht om voor zichzelf of zijn belangen op te komen, dit geldt dus niet alleen voor jou.
Kan je assertiviteit leren?
Ik kan me natuurlijk voorstellen dat deze kant en klare tips voor jou niet afdoende effectief zullen zijn.
Om die reden zijn er speciale assertiviteitstrainingen ontwikkeld. In deze training wordt je geleerd beter ‘nee’ te leren zeggen, meer het woord ‘ik’ in je communicatievaardigheden te integreren, en daadkrachtiger te communiceren. Deze trainingen worden niet in mijn praktijk gegeven. Wat weleens voorkomt is dat een cliënt tijdens een therapeutische behandeling of begeleidingssessie incidenteel geleerd wordt om wat assertiever te worden, en/of om wat meer zelfvertrouwen te ontwikkelen. Dit doen we dan door middel van rollenspellen. Maar een volledige assertiviteitstraining wordt in deze praktijk niet gegeven.
Samenvattend
Ik hoop dat ik je op deze manier een klein beetje de juiste richting heb op kunnen sturen. Ik heb het gehad over: Hoe word ik assertiever? Wat is precies assertief zijn? Waarom durf ik mijn mening niet te geven? Waarom durf ik niet voor mezelf op te komen? Wat als je niet assertief bent? Hoe ontwikkel je assertiviteit, en tot slot kan je assertiviteit leren?
Ik hoop dat je door mijn blog iets wijzer bent geworden. Als je vind dat er iets niet volledig of juist is, laat het me gewoon weten. Je kan dan contact met me opnemen.
Dan rest me nog je te bedanken voor het lezen van mijn blog ‘hoe word ik assertiever?’ En zoals ik mijn blogs altijd afsluit, zorg goed voor jezelf…
Tekst: René E. Jansen
coach, therapeut, psycholoog
MindCure Coaching & Therapie
Copyright: MindCure C & T
