Ik heb last van doodsangst

Je bent bang om dood te gaan, en je wilt graag van je angst af. Begrijpelijk want vroeg of laat ga je toch een keer. We gaan zelfs allemaal. Waar komt dan toch die angst voor de dood vandaan? We zijn uit de natuur geboren, en de natuur haalt ons ook weer van de wereld af. Helaas verloopt dit proces niet altijd even eerlijk. Er zijn heel veel manieren om dood te gaan. Dit zorgt er voor dat de een de 90 of zelfs de 100 weet te bereiken, terwijl voor anderen het leven al eindigt voordat iemand zich beseft dat hij of zij op de wereld is.

Deze blog gaat dus over de dood, en vooral de angst voor de dood. Veel mensen zijn bang om dood te gaan, en vooral voor deze mensen maar uiteraard ook mensen die geen last hebben van doodsangst is dit artikel geschreven.

In dit artikel komen de volgende onderwerpen aan bod:

Ik heb last van doodsangst
Wat is het verschil tussen angst voor de dood en doodsangst
Waar komt angst voor de dood vandaan?
Wat is necrofobie?
Hoe voelt doodsangst?
Hoe om te gaan met angst voor de dood?

Dus lees vooral verder…

Wat is het verschil tussen angst voor de dood en doodsangst?

Je zou zeggen dat beiden hetzelfde zijn, maar bang zijn voor de dood en doodsangst is niet hetzelfde. Wanneer je bang bent voor de dood heb je te maken met een angst om te sterven. Je bent dan vrijwel continu op je hoede om te voorkomen dat je iets ergs overkomt waarmee de kans groot is dat je eraan overlijdt. Het is dan de algehele angst voor de dood. Je bent dan bezig om gevaar zoveel mogelijk te vermijden. Ook ben je zoals de meeste mensen ‘als de dood’ om dodelijke ziektes te krijgen zoals kanker. Je doet dan alles wat in je vermogen zit om zo gezond mogelijk te leven.
Ook is de kans reëel dat je ooit in je leven weleens een lijk hebt gezien. Vooral een lijk in de Rigor Mortis toestand (lijkstijfheid) is niet aantrekkelijk om naar te kijken. Het idee dat jij er ooit ook zo bij komt te liggen, kan zorgen dat de angst voor de dood wordt opgewekt. Op zich is er nog niets aan de hand als je een keer denkt aan de dood en dat het bij jou een angstgevoel opwekt. Veel mensen hebben dat verschijnsel weleens meegemaakt. Het wordt echter wel een probleem als de dood en dan vooral de angst om te sterven echt je leven gaat beheersen.

Wanneer hebben we het dan over doodsangst?

We hebben het over doodsangst als je de dood in de ogen kijkt. Je bent dan heel dichtbij de dood. Je raakt in paniek.

In welke situaties kun je doodsangst hebben?

Om een aantal situaties te benoemen:

Wanneer je een zwaar auto-ongeluk ternauwernood hebt overleefd.
Als je in een vliegtuig zit met ernstige technische mankementen, bijvoorbeeld bij zware turbulentie of als de motoren uitvallen
Als je een dodelijke ziekte hebt overleefd.
Zwaar gewond of in coma bent geraakt maar het toch overleeft hebt.
Een operatie niet goed is uitgevoerd

Zo zijn er natuurlijk nog veel meer situaties waarbij de dood zeer dichtbij kan zijn.
Het verschil in beiden angsten is dat bij angst voor de dood de angst constant aanwezig is. Je bent dan bang voor de dood zelf, en dat het leven zal eindigen. Bij doodsangst ben je bang in het moment.

Waar komt angst voor de dood vandaan?

Angst voor de dood kan door verschillende oorzaken ontstaan. Voornamelijk is het de onzekerheid waar je dan na het leven terechtkomt. Het is de onwetendheid over het gevoel van de dood. Wat merk je als je dood gaat? Eigenlijk weet niemand het. Je hebt weleens mensen op tv die over hun ‘bijna dood’ ervaring vertellen. Ze hebben het dan over een mooi helder licht, dat misschien de poort van de hemel is. Misschien is het wel zo, en staat je na je leven iets moois te wachten. Denken dat er een hemel is na het leven is iets religieus en spiritueel. Mensen kunnen hieruit steun putten. Het kan dan voor een geruststellende gedachte zorgen. Voor andere mensen is de dood een zwart gat. Het licht gaat uit en er is niets meer. Maar juist dat is voor veel mensen moeilijk te bevatten.

Voor de religieuze mensen is de dood een verlengde van het leven. Zij komen in de hemel terecht. Waar de angst dan vandaan komt, is voor een groot deel afkomstig door de onzekerheid. Niemand houdt van onzekerheid. Het maakt ons bang. Kijk maar naar verzekeringen die we afsluiten, dat doen we door onzekerheid, of te wel de risico’s af te kopen. Maar risico’s zijn immers ook onzekerheden. Het is de kans op gevaar wat helemaal niet zeker is dat het gevaar zich ook echt zal aandienen. De angst voor de dood komt dus voor een groot deel voort uit onzekerheid. Maar ik noemde al eerder iets wat een oorzaak kan zijn waarom mensen een angst ontwikkelen voor de dood. Namelijk als je iemand anders opgebaard ziet liggen. Het lichaam ligt er dan roerloos bij. Het beweegt niet meer, het ademt niet meer. Dit kan confronterend zijn omdat het dichtbij komt, het kan dan een angst opwekken. De angst voor de dood.

Daar komt nog bij dat er slechts twee vormen zijn om een lijk te bezorgen. Je wordt begraven, of je wordt gecremeerd. Meer keuzes zijn er niet. Beiden lijkbezorgingen kunnen voor angst zorgen. Het begraven worden is geen aantrekkelijk idee, maar crematie doet dat ook niet. Aan de andere kant, je voelt het niet want je leeft niet meer.
Dit zijn mogelijkheden waarom mensen een angst voor de dood kunnen ontwikkelen. Maar er zijn nog meer oorzaken te vinden.
Ook door psychologische stoornissen zoals bijvoorbeeld stress, paniek en ziekteangststoornissen kan de angst voor de dood opgewekt worden.

Wat is necrofobie?

Necrofobie is een angststoornis wanneer je bang bent voor alles wat dood is. Je kan dan geen lijken zien. Ook is de angst gericht op het zelf dood gaan. Dan hebben we het over angst voor de dood en doodsangst. Necrofobie heeft een grote invloed op de kwaliteit van het leven, maar ook op je gezondheid.
Deze fobie kan zich uiten in allerlei stress-symptomen. Die onderstaand worden benoemd.

Hoe voelt doodsangst?

Doodsangst is dus de angst die ontstaat bij een situatie waarin je de dood in de ogen kijkt. Je bent dan zeer dichtbij en je raakt dan in paniek.

Wat gebeurt er dan in het lichaam?

De stress-symptomen die kunnen ontstaan zijn:

Versnelde ademhaling
Hartkloppingen
Verlamming
Duizeligheid
Beven
Overmatig zweten
Benauwdheid

Bij angst voor de dood kunnen de volgende stress-symptomen voorkomen. Het gaat dan om angst voor:

Het onbekende, is het na de dood ineens zwart of kom ik juist in een helder licht terecht?
De onwetendheid of doodgaan pijn doet of dat je stikt
Afscheid te nemen van dierbaren
Verdriet van de nabestaanden, bijvoorbeeld de kinderen

Deze angsten beheersen je leven, en je gaat je ook naar deze angsten gedragen. Bij mensen die bang zijn om dood te gaan kunnen de volgende angstgedragingen voorkomen:

Je denkt vrijwel constant aan de dood. Bv: wanneer de dood zich aan dient, hoe de dood zich aandient, of hoe de dood voorkomen kan worden?
Wanneer je je niet goed voelt, of ziek wordt
Je leeft zo gezond mogelijk om bv kanker zo weinig mogelijk kans te geven om toe te slaan
Je vermijdt gevaarlijke situaties. Je bent hier ook zeer alert op

Hierdoor ga je heel krampachtig leven. Van leven is dan eigenlijk geen sprake meer, omdat je continu op je hoede bent om de dood op afstand te houden. Door deze krampachtige manier van leven en te weinig ontspanning ontstaat er een zeer hoog niveau aan stress. Iedereen weet ondertussen wel dat stress zeer schadelijk is voor het lichaam. Door te krampachtig te leven om te proberen de dood maar op afstand te houden, onstaat er veel stress. De stress zorgt er dan voor dat de dood juist dichterbij komt.

Door stress kunnen er namelijk allerlei vervelende kwalen ontstaan. Sommigen zijn zelfs dodelijk.

Om een aantal kwalen te benoemen:

Hoofdpijn
Slaapgebrek
Hoge bloeddruk, hartkloppingen/hartfalen/hartinfarct/herseninfarct
Huidziekten zoals bijvoorbeeld vitiligo waarbij er witte plekken op het lichaam kunnen ontstaan
Problemen aan de darmflora
Weerstandsvermindering
Toenemende kans op kanker

Juist de kans op het krijgen van kanker kan voor nog veel meer angststress zorgen. Kanker is helaas iets wat heel veel voorkomt. Als je het krijgt bestaat de kans dat je eraan zal sterven, maar dit hoeft zeker niet altijd het geval te zijn. Tegenwoordig overleven steeds meer mensen kanker. Maar de angst om kanker te krijgen, kan het stressniveau nog meer omhoog halen.
Als het lichaam langdurig blootgesteld wordt aan een hoog niveau aan stress, kan dit uiteindelijk leiden tot deze lichamelijke aandoeningen. Het is daarom belangrijk om iets te doen aan je angst voor de dood. Neem gerust contact op met onze praktijk voor een gratis en persoonlijk advies. Het leven is een stuk prettiger zonder die constante angst voor de dood of een dodelijke ziekte die je leven verpest.

Hoe om te gaan met angst voor de dood?

Als je constant maar bezig bent met de dood, dan leef je eigenlijk niet meer. Het is een continu gevecht om de dood op afstand te houden. De dood wordt dan een obsessie. Er zijn een aantal mogelijkheden om niet de dood op afstand te houden, maar jouw angst voor de dood op afstand te houden.

Welke tips zijn dat?

1. Je zal de dood moeten leren accepteren.
De dood is iets engs. Het is iets onbekends. Maar wij zijn met zijn allen zoals alle flora en fauna uit de natuur ontstaan. De natuur en niet te vergeten je ouders hebben je het leven gegeven. Het is volkomen natuurlijk hoe je op deze wereld terecht bent gekomen. Die natuur geeft je het leven, met uitzondering van een ongelukkig noodlot door een ongeluk of geweld, komt normaal gesproken de natuur je ook weer halen wanneer het vindt dat het voor jou tijd is om de wereld weer te verlaten. Ieder mens is op deze wereld maar tijdelijk. We zeggen het ook niet voor niets: ‘Hij of zij heeft het tijdelijke verruild voor het eeuwige. Zoals jou het leven is gegeven, kun je het beste proberen om de dood te leren accepteren. Maar dit is makkelijker gezegd dan gedaan.

Als dit je niet zelfstandig lukt kun je het beste begeleiding zoeken. Neem dan gerust contact met ons op voor een gratis persoonlijk advies. Je kan natuurlijk ook contact opnemen met je huisarts. Maar acceptatie dat de dood nu eenmaal onvermijdelijk is, is belangrijk. We gaan immers allemaal een keer.

2. Krop je gevoelens en vooral je angsten niet o

3. Blijf niet in je angst alleen rondhangen. Door er met iemand over te praten die je vertrouwt, kun je je gevoelens naar buiten brengen. Het is belangrijk dat diegene jouw angst voor de dood begrijpt. Hij of zij kan hier dan op een begripvolle en empathische manier op reageren. Dit neemt dan misschien niet direct je angst voor de dood weg, het geeft je wel het gevoel dat je begrepen wordt. Door te lang alleen met deze angstgevoelens rond te blijven lopen vererger je je angsten.

4. Mindfulness en meditatie Angstgevoelens ontstaan omdat je je teveel focust op dingen die jou belemmeren in je dagelijks leven. De focus ligt dan niet op het heden maar op de toekomst. Je richt je dan op negatieve dingen die kunnen gebeuren. Voor mindfulness is de toekomst en het verleden niet van belang. Mindfulness richt zich uitsluitend op het leven in het ‘hier en nu’. Door de toekomst te laten zijn voor wat het is, en je meer te richten op het hier en nu, kun je veel prettiger leven. Het is niet eenvoudig om met een vingerknip het denken om te schakelen van de toekomst naar het hier en nu. Daarom bestaat mindfulness uit een training van acht weken.

Andere therapievormen die je van je angst voor de dood af kunnen helpen of verminderen zijn: emdr, en cognitieve gedragstherapie.

Tot slot

Tot zover deze blog dat gaat over angst voor de dood en doodsangst, en dat er wel degelijk een verschil is tussen beiden. In deze blog kwamen de volgende onderwerpen naar voren: ik heb last van doodsangst. Wat is het verschil tussen angst voor de dood en doodsangst? Waar komt angst voor de dood vandaan? Wat is necrofobie? Hoe voelt doodsangst, en tot slot hoe om te gaan met angst voor de dood?

Dank voor het lezen. Als je hulp nodig hebt, neem dan voor een gratis en persoonlijk advies gerust contact met ons op. Je kan ook contact opnemen met je huisarts. Sterkte met je angst voor de dood, probeer er iets aan te doen, en zorg goed voor jezelf…

Tekst: René E. Jansen
coach, therapeut, psycholoog
MindCure Coaching & Therapie