Je hebt hoogtevrees en je wilt er graag vanaf. Dat kan, want het kan zomaar zijn dat jouw hoogtevrees jou hindert in het uitvoeren van je beroep of je hobby. Als je bijvoorbeeld glazenwasser bent, en je hebt last van hoogtevrees dan heb je een probleem. Verstandiger zou natuurlijk zijn om dan vooral niet te kiezen voor het beroep van glazenwasser, maar bijvoorbeeld van bordenwasser. Of uiteraard een totaal ander beroep. In dit artikel ga ik het hebben over:
- Is hoogtevrees te overwinnen?
- Wat is hoogtevrees?
- Is hoogtevrees aangeboren?
- Wat is het verschil tussen hoogtevrees en dieptevrees?
- Wat gebeurd er als je hoogtevrees hebt?
- Is het erg als je hoogtevrees hebt?
- Kun je over hoogtevrees heenkomen?
- Hoeveel procent van de mensen hebben hoogtevrees?
- Is hoogtevrees normaal?
- Wat moet je doen als je hoogtevrees hebt?
- Wat kan jezelf doen tegen hoogtevrees?
- Is hoogtevrees een ziekte?
- Heb je last van hoogtevrees in een luchtballon?
- Wat zijn de therapeutische mogelijkheden?
Omdat je hinder ervaart van je hoogtevrees is het nuttig om dit artikel te lezen. Het bevat veel informatie en tips. Dus lees vooral verder…
Wat is hoogtevrees?
Voor degene die het nog niet weten, hoogtevrees of acrofobie is een angst voor hoogtes. Iedereen heeft een bepaalde mate van hoogtevrees. Wij mensen horen van nature niet thuis op grote hoogtes. Een instinctieve angst is dan ook normaal. Wanneer je op de Eiffeltoren zou staan en je zou totaal geen angst voelen, zou je rare en gevaarlijke capriolen kunnen gaan uithalen. Het is niet gezegd dat je het zou doen, maar het zou kunnen want je voelt geen angst. Angst weerhoudt ons er juist van om levensgevaarlijke acties uit te halen, zoals in dit geval op grote hoogte. Immers als je valt ben je dood. En het lichaam heeft nu eenmaal allerlei veiligheidssystemen ingebouwd die ons beschermen tegen verwondingen en… de dood. Één van die systemen is dus angst. Maar als het gaat om een buitensporige angst die in geen enkele verhouding staat tegen het realistische gevaar, spreekt men van fobie. Ook als het gaat om een angst voor grote hoogtes. Wanneer er feitelijk geen sprake is van realistisch gevaar, spreken we van hoogtevrees. Bij hoogtevrees is het dan niet de vrees voor de hoogte, maar om naar beneden te vallen. Deze zelfde angst wordt ook opgeroepen bij dieptevrees of bathofobie. Ook bij dieptevrees ben je bang om naar beneden te vallen. Dieptevrees kan voorkomen als je bijvoorbeeld op zee zit. De angst is dan gericht op de diepte van de zee.
Sommige mensen hebben ook last van hoogtevrees wanneer het niet alleen zijzelf betreffen, maar iemand anders. De angst treedt dan op wanneer zij iemand anders op de rand van een hoog gebouw zien staan. Dit verschijnsel noemen we plaatsvervangende hoogtevrees. Het gaat dan vooral om mensen met een hoge emotionele en sociale betrokkenheid.
Is hoogtevrees aangeboren?
Hoogtevrees kan zijn aangeboren, maar het kan ook zijn aangeleerd. Wanneer het is aangeleerd is er mogelijk ooit sprake geweest van een gevaarlijke situatie. Wanneer je bijvoorbeeld bijna van grote hoogte naar beneden bent gevallen, kan dit een trauma hebben opgewekt voor grote hoogtes. Dan is er sprake van een aangeleerde hoogtevrees.
Er zijn verschillende soorten hoogtevrees, maar om de belangrijkste twee te benoemen:
1. Optische hoogtevrees
Dit betreft de angst als je op een grote hoogte staat. Bijvoorbeeld op de galerij of een balkon op een hoge etage van een flat. Het gaat hier dan om de angst voor de hoogte op zich. De angst kan dan zorgen voor paniekaanvallen.
2. Cognitieve hoogtevrees
Bij cognitieve hoogtevrees gaat het om de gruwelijke gedachten die je krijgt over wat er zou kunnen gebeuren. Je ziet dan dingen gebeuren, bijvoorbeeld dat de railing het begeeft, of dat iemand je beet pakt en over de railing tilt. Het zijn angstgedachten die niet in realistisch verband staan met de werkelijkheid.
Wat is het verschil tussen hoogtevrees een dieptevrees?
Naast hoogtevrees kun je ook angst ontwikkelen voor dieptes. Als je bijvoorbeeld op zee bent, dan kan je een angst ervaren voor de diepte van de zee of oceaan. Je hebt dan last van dieptevrees of bathofobie. Je bent dan bang om in het water te vallen, en de diepte in te zinken.
Wat gebeurd er als je hoogtevrees hebt?
Als je hoogtevrees hebt, dan durf je niet op grote hoogtes te zijn. Je hebt continu het gevoel dat je gaat vallen. Zoals gezegd heeft hoogtevrees niet zo zeer betrekking op de hoogte zelf, maar op de angst om naar beneden te vallen. Als je bijvoorbeeld op de hoogste etage op de galerij loopt van een hoge flat. Het lichaam reageert alsof er groot gevaar dreigt, terwijl er eigenlijk niets aan de hand is. Dat zou anders zijn als je bijvoorbeeld op grote hoogte werkzaamheden moet uitvoeren zonder veiligheidsvoorzieningen. Zonder enige valbescherming. Mensen die dit soort werkzaamheden uitvoeren, hebben geen last van hoogtevrees, terwijl in deze situatie wel degelijk direct gevaar dreigt.
Als je last hebt van hoogtevrees ben je ook bang voor de angst. Angst geeft een rotgevoel. We willen ons niet rot voelen. Daardoor ontstaat er een angst voor de angst. Het gevolg hiervan is dat je grote hoogtes vermijdt. En laat dat nu net niet de juiste manier zijn om van je hoogtevrees af te komen! Hier kom ik later in dit artikel nog op terug.
Is het erg als je hoogtevrees hebt?
Hoogtevrees hoeft niet per se erg te zijn wanneer je dit geaccepteerd hebt. Op de eerste plaats hoeft hoogtevrees geen probleem te zijn, wanneer je niet met grote regelmaat grote hoogtes betreedt. Dat wil zeggen; als jij sporadisch eens op de hoogste etage van een hoog gebouw moet zijn, dan zul je weliswaar bang worden, maar het zal niet je leven gaan belemmeren omdat je daarvoor te weinig op die grote hoogte bent. Aan de andere kant: wanneer je met regelmaat die hoogste etage van dat gebouw moet betreden, bijvoorbeeld: vanwege je werk, zul je uiteindelijk automatisch gaan wennen aan die grote hoogte.
Kun je over hoogtevrees heenkomen?
Het antwoord op deze vraag is: ja. Dit verschijnsel is bekend in de psychologie, maar de kennis is ook afkomstig door eigen ervaring. Ik heb namelijk zelf ook hoogtevrees.
Door juist de hoogtes op te zoeken, kun je door gewenning van de hoogtevrees af komen. Dit geldt echter niet voor alle hoogtevrees. Sommige mensen hebben zeer hardnekkige hoogtevrees. Zij zijn al bang als ze op een trap staan van twee meter. In dat geval is het noodzakelijk om dit onder therapeutische begeleiding te doen. Dat kan bijvoorbeeld middels exposuretherapie. Hierbij wordt je dan stapje voor stapje blootgesteld aan de hoogtes waar je nou juist zo bang voor bent. Hierdoor ontstaat gewenning, uiteindelijk zul je dan je hoogtevrees overwinnen.
Misschien nog een ander interessant voorbeeld., omdat er tegenwoordig veel formule 1 racefans in Nederland zijn. Een autocoureur die met snelheden tegen de 400 km/uur over het circuit racet zoals onze Nederlandse raceheld Arie Luyendijk deed op Indianapolis die hij ook twee maal won, raakt gewend aan deze snelheden. Als wij met deze snelheden gaan rondrijden, dan zijn de meeste van ons doodsbang. Door gewenning kan de angst voor die hoge snelheden verminderen. Dit geldt voor zowel grote hoogtes, dieptes als hoge snelheden.
Om dit onderwerp nog te completeren. Ik heb uitgelegd dat wanneer je regelmatig op grote hoogtes komt, zal de hoogtevrees kunnen verminderen of verdwijnen. Aan de 
andere kant is het ook zo dat wanneer je die grote hoogtes niet meer betreedt, de hoogtevrees ook als van ouds terug zal keren. Het lichaam went aan jouw gedrag.
Het is iets wat aangeboren is, je kunt het manipuleren door juist wel die grote hoogtes te betreden. Maar wanneer je deze grote hoogtes niet meer betreedt, komt de hoogtevrees ook weer terug. Is dat erg? Dit hoeft geen probleem te zijn. Het kan pas een probleem worden wanneer de angst gericht is op niet realistisch dreigend gevaar. Zoals eerder aangegeven hebben we het dan over een fobie.
Hoeveel procent van de mensen hebben hoogtevrees?
Ongeveer 20% van de mensen hebben (last van) hoogtevrees. Maar eigenlijk heeft iedereen een bepaalde mate van hoogtevrees. Als het er niet zou zijn, zouden we onbegrensd levensgevaarlijke situaties krijgen.
Is hoogtevrees normaal?
Omdat ik deze vraag al beantwoord heb, ga ik er niet te diep op in. Hoogtevrees is normaal, zolang de angst in de normale verhouding staat tot het reële gevaar. Als het gaat om een exorbitante hoogtevrees. Dat wil zeggen: je bent al bang als je op het balkon staat van vier meter hoog, dan zou er iets aan gedaan kunnen worden als je er echt hinder van ondervindt.
Dat hoogtevrees iets heel natuurlijks is, kunnen we ook opmaken uit het feit dat veel dieren hoogtevrees hebben. Uiteraard op een aantal uitzonderingen na zoals bijvoorbeeld vogels. Maar als we kijken naar honden, dan kunnen we stellen dat alle honden bang zijn op grote hoogtes. Net als mensen kunnen honden uiteindelijk gewend raken aan hoogtes. Maar de hoogtevrees op zich is exact hetzelfde als bij mensen. Dus hoogtevrees is gewoon puur natuur.
Wat moet je doen als je hoogtevrees hebt?
Als eerste wat je kan proberen als je hoogtevrees hebt is accepteren dat je hoogtevrees hebt, en hiermee leren leven.
Het kan echter ook zijn dat het je leven beheerst, en dat je echt van je hoogtevrees af wilt en zelfs moet komen. Als het gaat om een zeer hardnekkige hoogtevrees, dan is het om met name paniekaanvallen te voorkomen toch het beste om dit te doen onder begeleiding van een therapeut. Hij of zij kan je begeleiden middels diversen therapeutische methodes waar ik later op terug kom.
Wat kan je zelf doen tegen hoogtevrees?
Als het gaat om normale hoogtevrees. Je durft dan wel op een ladder te staan om je huis te schilderen, of om een boom te snoeien. Dan zou je juist de hoogte op kunnen gaan zoeken door tegen je angst in te gaan. Aan de andere kant is angst er niet voor niks. Het functioneert als een rem om die grote hoogtes juist niet op te zoeken. Maar door hoogtes te vermijden zul je niet van je hoogtevrees af gaan komen. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor claustrofobie wanneer je bang bent om nauwe, krappe ruimtes te betreden. Als je juist de locaties opzoekt waar je bang voor bent, zul je de angst kunnen overwinnen. Mits je alle voorzichtigheid in acht neemt. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat je de boel gaat forceren, en dat je daardoor een paniekaanval krijgt. Daarom is het altijd het beste om dit met behulp van een therapeut te doen. De therapeut weet precies welke therapeutische methode hij/zij moet toepassen, en waar jouw grenzen liggen.
Is hoogtevrees een ziekte?
Nee, hoogtevrees is geen ziekte. Het is geen psychische kwaal of aandoening. Wat is hoogtevrees wel? Hoogtevrees is een instinctieve angst. Het is een beschermingsmechanisme dat er juist voor dient om jou te weerhouden om op grote hoogte rare, gevaarlijke fratsen uit te halen. Dus hoogtevrees is zeker geen ziekte. Een ziekte staat altijd in verband met ongezondheid en negatief. Hoogtevrees beschermt je juist en is daarmee heel nuttig.
Heb je last van hoogtevrees in een luchtballon?
Het antwoord is nee. Hoogtevrees is alleen aan de orde als je ergens op staat of zit wat direct contact maakt met de grond. Als je in een luchtballon of vliegtuig zit, is er geen sprake van direct contact. Dus heb je ook geen hoogtevrees. Je kan wel last hebben van vliegangst, maar de vliegangst heeft dan geen betrekking op de hoogte, maar op het neerstorten van het vliegtuig of luchtballon.
Wat zijn de therapeutische mogelijkheden?
Hoewel hoogtevrees iets heel normaals is, kan het zijn dat wanneer je echt hinder ondervindt van je hoogtevrees, dat is wanneer je op 2 meter hoogte al bang bent. Je wilt er daarnaast ook graag vanaf. Dan zou je kunnen overwegen om in therapie te gaan. Welke therapeutische methodes het meest geschikt zijn om jou van je hoogtevrees af te helpen, ga ik hieronder uitleggen.
Welke therapeutische methodes zijn effectief om je van hoogtevrees af te helpen?
- Cognitieve gedragstherapie
- Cue Exposure
- Mindfulness
- EMDR
Cognitieve gedragstherapie
Bij CGT wordt er gekeken hoe gedachten je emoties en gedrag kunnen beïnvloeden. Door anders en gunstiger te leren denken, kunnen op die manier de emoties en het gedrag positief beïnvloed worden. Bij angst is het voornamelijk de overtuiging die angst veroorzaakt. De overtuiging zorgt dan dat je bij voorbaat al bang bent om je op grote hoogte te begeven. Bij CGT wordt er gekeken naar deze gedachten en overtuigingen om te kijken hoe je anders tegen deze angst kan aankijken. Er wordt dan gekeken welke gedachten en overtuigingen op echte waarheid berusten. Deze kunnen waar zijn, maar ook is het mogelijk dat deze gedachten en overtuigingen een gedeeltelijke waarheid bevatten. Het kan ook zijn dat de gedachten helemaal geen waarheid bevatten. Door te kijken naar de gewaarwording van deze overtuigingen kun je er gunstiger naar kijken, en de angst hiermee overwinnen.
Cue Exposure
Bij exposuretherapie, exposure betekent blootstelling, wordt je blootgesteld aan de angst. Om je van een bepaalde angst af te helpen kun je deze angstopwekkende situaties vermijden, maar je kunt ze juist ook te lijf gaan. Door juist de situaties stapje voor stapje op te zoeken, wordt je in staat gesteld om je fobische angsten te overwinnen.
Mindfulness
Ook bij het zeer bekende en populaire mindfulness wordt er gekeken naar de gedachten die voor nare emoties en gedrag zorgen. Bij mindfulness gaat het dan niet om verandering, maar om gedachten te laten zijn voor wat ze zijn. Acceptatie. Alles mag zijn wat het is. Jij mag zijn wie je bent en zoals je bent. Mindfulness gaat er vanuit dat alleen het ‘hier en nu’ van belang is. Er wordt niet gekeken naar het verleden, er wordt ook niet gekeken naar de toekomst. Het ‘zijn’ in het moment is het enige dat telt, en dat is genoeg. Zo wordt er op milde wijze aandacht besteed aan de angsten die jouw leven belemmeren. Dit doen we door op een niet oordelende wijze te kijken naar de angst. We onderzoeken wat de betekenis is van de angst. Een full mindfulness training duurt acht weken.
EMDR
EMDR betreft een traumabehandeling. Deze therapie wordt voornamelijk ingezet als de angst veroorzaakt wordt door een trauma. In dit geval als de hoogtevrees veroorzaakt is door trauma. Bij EMDR wordt geprobeerd de herinnering aan een angstervaring van de negatieve lading te ontdoen. Het doel hiervan is om de beperking die deze herinnering opwekt in jouw dagelijks leven, te verminderen dan wel te laten verdwijnen.
Samenvattend
Ik hoop dat ik je na het lezen van dit artikel voldoende informatie en tips heb verschaft om beter om te gaan met je hoogtevrees. Hoogtevrees is iets heel natuurlijks. Het is geen ziekte of psychologische kwaal/aandoening. Dat heeft er allemaal niks mee te maken. Het is een instinctieve angst die ook bij andere dieren zoals honden actief is, met het doel om ons te waarschuwen voor groot gevaar. Pas als de angst buiten alle realistische proporties valt, dan spreken we van een buitensporige angst, en daarmee wordt het een fobie.
In deze blog heb ik het gehad over: Hoe kom ik van mijn hoogtevrees af? Is hoogtevrees te overwinnen? Wat is hoogtevrees? Is hoogtevrees aangeboren? Wat is het verschil tussen hoogtevrees en dieptevrees? Wat gebeurd er als je hoogtevrees hebt? Is het erg als je hoogtevrees hebt? Kun je over hoogtevrees heenkomen? Hoeveel procent van de mensen hebben hoogtevrees? Is hoogtevrees normaal? Wat moet je doen als je hoogtevrees hebt? Wat kan je zelf doen tegen hoogtevrees? Is hoogtevrees een ziekte? Heb je last van hoogtevrees in een luchtballon, en tot slot kwamen de therapeutische methodes uitgebreid aan bod.
Hartelijk dank voor het lezen, ik hoop dat je er wijzer door geworden bent. Heb je te maken met een hardnekkige hoogtevrees, en je wilt er graag vanaf. Zoek dan een therapeut op. Ook deze praktijk is beschikbaar voor je. Neem dan gerust contact op met de praktijk voor een persoonlijk advies. Veel sterkte ermee, en zorg goed voor jezelf…
Tekst: René E. Jansen
coach, therapeut, psycholoog
MindCure Coaching & Therapie
Copyright: Mindcure C & T
