Leven met iemand met borderline

Borderline is een persoonlijkheidsstoornis waarbij er wisselvallig gedrag wordt vertoont. Er is niet alleen instabiel gedrag, maar ook de stemming en gedachten zijn niet in balans. De emoties vliegen alle kanten op. Het is voor een borderliner dan ook zeer moeilijk om de emoties onder controle te houden. Het is zo impulsief dat van het een op andere moment iemands stemming kan omslaan. Bij iemand zonder deze persoonlijkheidsstoornis kun je redelijk bepalen hoe hij of zij zal reageren in bepaalde situaties, zeker als je iemand al wat langer kent. Bij iemand met borderline is dit niet mogelijk omdat het gedrag hiervoor te instabiel is. Hierdoor is het lastig om te voorspellen hoe iemand reageert op bepaalde situaties. In deze blog kom je alles te weten over borderline. Het kan zijn dat je zelf borderline hebt, het kan ook zijn dat je leeft met iemand die borderline heeft. Hoe dan ook, een leven met borderline of leven met iemand die borderline heeft is voor niemand makkelijk. Vandaar dit artikel. Lees dus vooral verder…

Wat is borderline?

Borderline is zoals gezegd een persoonlijkheidsstoornis waarbij iemand zeer impulsief gedrag vertoont. Dat betekent dat alles wat ze denken direct in actie wordt omgezet. Zo kan iemand bijvoorbeeld van de een op andere dag een rigoureus besluit nemen om een relatie of een vriendschap te beëindigen of een baan op te zeggen.
Mensen met borderline hebben zeer sterke stemmingswisselingen. Zo kan iemand eerst heel vrolijk zijn en het andere moment in woede of in tranen uitbarsten. Er hoeft maar weinig te gebeuren of gezegd te worden om die stemming te veranderen.

Mensen met borderline kunnen ook een gevoel hebben dat ze er niet echt bij zijn. De gebeurtenissen zijn voor een borderliner vaak fictief, alsof het niet echt gebeurd. Het lijkt dan alsof ze niet echt aanwezig zijn. Ook als de gebeurtenis later nog eens ter sprake komt, kunnen zij er vaak niets meer van herinneren.
Mensen met borderline voelen zich ook vaak niet begrepen. Ze leven in een soort van luchtledige wereld, waar dingen en mensen weinig betekenis hebben. Dit is dan weer tegenstrijdig omdat mensen met borderline ook sterke verlatingsangst hebben. Ze zijn dan bang om door mensen die belangrijk voor hen zijn in de steek gelaten te worden, zoals bijvoorbeeld hun door partner, familie, vrienden enz.

Ook komen sombere en depressieve gevoelens vaak voor. Dit kan zelfs zo ver gaan dat ze een hekel aan zichzelf krijgen. Dit uit zich dan weer tot ellendige gedragingen door zichzelf te pijnigen. Dit kan zelfs uitmonden in suïcidale acties. De oorzaak van deze zelfhaat is het instabiele zelfbeeld. Het ene moment vinden ze zich helemaal het einde, terwijl op het andere moment het zo kan zijn dat ze zichzelf compleet waardeloos vinden.
Borderline komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen. Een onderzoek uit 2012 heeft uitgewezen dat het gaat om 72,6 % vrouwen en 27,4 % mannen die officieel borderline stoornis hebben. Naar schatting zijn er in Nederland tussen de 150.000 tot 200.000 mensen met borderline. De kans is groot dat het er meer zijn omdat niet iedereen zich laat diagnosticeren.

Wat kunnen uitlokkende factoren zijn bij iemand met borderline?

Waar borderline vandaan komt kunnen meerdere oorzaken voor te vinden zijn.

Wat zijn de kenmerken van borderline?

Aanleg; aanleg is wel de belangrijkste factor waar borderline door kan ontstaan. Het kan zijn dat prikkels in de hersenen door bepaalde situaties of informatie anders worden verwerkt waardoor iemand met borderline heftiger reageert dan anderen.
Genetische aanleg; als in een familie al eerder borderline geconstateerd is maakt dit de kans vijf keer groter dat de kinderen ook borderline zullen krijgen.
Traumatische ervaring; als er in het verleden, bijvoorbeeld de jeugd een heftige gebeurtenis heeft plaatsgevonden. Bijvoorbeeld: een zwaar autoongeluk, een woningbrand, overval of seksueel misbruik, het verlies van een ouder of ander dierbaar persoon, dan kan het zijn dat hierdoor de borderline wordt uitgelokt. We hebben het dan over een trauma. Een getraumatiseerd persoon kan zeer heftig reageren op situaties die herinneringen opwekken aan de betreffende gebeurtenis(sen).
Het kan ook een combinatie zijn van genoemde factoren.
Hete kan ook zijn dat er helemaal geen oorzaak te vinden is.

Hoe herken je borderline bij volwassenen?

Als je het vermoeden hebt dat iemand borderline heeft, dan zou je dit kunnen herleiden uit een aantal factoren.
Borderline is te herkennen aan impulsief gedrag en sterk wisselende stemmingen. Als iemand vanuit het niets ineens een rigoureuze beslissing neemt, bijvoorbeeld onverwachts een grote aankoop doet door bijvoorbeeld een nieuwe auto te kopen, of zijn baan op wil zeggen. Ook als het gaat om wisselende stemmingen. Iemand is eerst boos, en op het andere moment ineens weer vrolijk zonder dat er iets aan vooraf is gegaan wat voor deze stemmingswisseling gezorgd heeft. Waar borderline ook aan te herkennen is is door het vertonen van afwezig gedrag, of door alles naar zijn hand te willen zetten. Verlatingsangst speelt ook een rol bij borderline. Daarbij kan iemand met borderline sombere en/of depressieve gevoelens hebben dat zich kan uiten tot zelfpijniging of zelfs suïcidale acties. Vooral als de patiënt depressief gedrag vertoont is het aan te raden om er voorzichtig mee om te gaan.

Wat is het verschil tussen borderline en narcisme?

Mensen met borderline of narcisme hebben zowel verschillen als overeenkomsten. Het grote verschil tussen beiden is dat een borderliner een zeer laag zelfbeeld, en een narcist juist een extreem hoog zelfbeeld heeft. Met andere woorden: iemand met borderline is door zijn verlatingsangst erg onzeker over zichzelf, terwijl een narcist juist blaakt van het zelfvertrouwen en doet er alles aan om de aandacht op te eisen. Hierdoor is een narcist veel stabieler dan een borderliner.
Toch zijn narcisten onzekerder dan je misschien zult denken. Dat komt omdat narcisten juist dit soort gedrag vertonen omdat zij ook angst hebben om verlaten te worden. Zij gaan er alleen anders mee om dan een borderliner dat doet. Iemand met borderline laat direct in zijn kaarten kijken, terwijl een narcist de onzekerheid probeert te verbergen door bewondering op te eisen.
Toch zijn hier tegenstrijdigheden te benoemen. Uit onderzoek is gebleken dat 37% van de narcisten ook borderline heeft. Het is dus ook mogelijk om beide stoornissen tegelijk te hebben

Kan iemand met borderline verliefd worden?

De betekenis van deze vraag is duidelijk. Je vindt iemand leuk, je wordt misschien zelfs verliefd op de persoon, maar de persoon blijkt borderline te hebben. Je wilt nu graag weten of die persoon ook verliefd op jou kan worden. Omdat emoties heftiger worden beleefd in verhouding tot andere mensen zonder borderline, kunnen deze mensen zeker intens verliefd worden. Echter deze extreme emoties zorgen er ook voor dat ze kwetsbaar zijn. Ze zijn kwetsbaar omdat zoals gezegd iemand met een borderline stoornis, vaak last heeft van verlatingsangst. Dat wil zeggen, dat zij continu bevestiging nodig hebben dat jij nooit bij hem/haar weg zult gaan. Dat is iets waar je tegen moet kunnen. Veel relaties gaan kapot aan verlatingsangst. Het is niet alleen deze bevestiging die een stempel drukt op de relatie, het is ook extreem jaloers gedrag wat vaak voorkomt bij iemand met borderline. Dat komt ook vanwege de heftige emoties die ze ervaren. Zo kan iemand snel gekwetst zijn. Ook kan vanwege het impulsieve gedrag van de een op andere dag zonder dat daar een duidelijke aanleiding voor is, besloten worden de relatie in een klap te beëindigen, of hij/zij kiest voor een andere seks-partner. Impulsief gedrag en verlatingsangst is nu eenmaal iets wat veel voorkomt bij mensen met borderline. Of je hier gelukkig van zal worden, moet je zelf bepalen. Het is echter wel zo dat wanneer je smoorverliefd op iemand bent, en die persoon verbreekt plotsklaps de relatie, dan kun je dus zeer makkelijk te maken krijgen met liefdesverdriet. Liefdesverdriet kan emotioneel zeer zwaar zijn voor een mens. Wil je weten hoe zwaar, lees dan mijn blog ‘Waarom doet liefdesverdriet zo’n pijn?’

Borderline en relaties, het is een ongelukkig huwelijk. Vaak zelfs letterlijk. Veel borderliners hebben last van verlatingsangst waardoor ze zich extreem vastklampen aan hun partner en jaloerse gevoelens zich snel ontwikkelen. Emoties worden door mensen met borderline intens beleeft. Ze kunnen dus intens verliefd zijn, maar aan de andere kant ook enorm gekwetst worden en daar dan impulsief op reageren door de relatie direct te verbreken. Dit is vaak ook het gevolg van bindingsangst.

Het is niet makkelijk om een relatie te hebben met iemand die borderline heeft en voor iemand met borderline is het ook niet makkelijk om een relatie te onderhouden. Therapie kan ervoor zorgen dat jullie elkaar beter gaan begrijpen en er een goede balans wordt gevonden. Een relatie hebben is voor iemand met borderline dus wel een uitdaging.

Waar kan een borderliner niet tegen?

Mensen met borderline hebben veel last van extreme emoties die ze moeilijk onder controle kunnen houden. Deze heftige emoties kunnen door de volgende situaties nog meer worden verergerd. De situaties die zoveel mogelijk vermeden dienen te worden zijn:

Stress: Als iemand met borderline bloot wordt gesteld aan stress dan kan dit er al voor zorgen dat de emoties extra opgejaagd worden. De emoties zullen dan niet alleen sneller actief worden, maar ook intenser.
Beledigen: Omdat mensen met borderline vaak een laag zelfbeeld hebben, kunnen beledigingen erg bedreigend overkomen. Dat komt omdat mensen met borderline al een weinig positieve indruk over zichzelf hebben. Door deze mensen te beledigen kan het lage zelfbeeld nog verder naar beneden worden gehaald. Ook de emoties zullen dan toe gaan nemen. Ook kan niet zomaar op botte wijze worden gezegd dat haar/zijn werk niet goed is afgeleverd. Leidinggevenden moeten dan ook voorzichtig omgaan met een medewerker met borderline. Door het zelfbeeld nog verder naar beneden te halen kan de situatie zodanig escaleren dat hij/zij met borderline zichzelf zal gaan afstraffen door zich te pijnigen of nog erger suïcidale acties te ondernemen.

Eenzaamheid: Een gevoel van eenzaamheid is voor niemand leuk, maar zeker voor iemand met borderline is eenzaamheid zeer heftig. Als de persoon met borderline maar voor een korte periode alleen thuis is, kunnen de emoties hierdoor al hoog oplopen. Ze zullen er ook alles aan doen om eenzaamheid te voorkomen. Ook als er een situatie is dat de partner zonder het te laten weten niet thuis is , kan dit direct de verlatingsangst activeren en versterken. Er zal direct paniek uitbreken. Hij/zij met borderline denkt direct in het ergste scenario iets in de trant van: Hij/zij heeft me verlaten. Hij/zij heeft een ander. Hij/zij vindt mij niet leuk meer, ze is er vandoor. Hij/zij heeft een ongeluk gehad en is nu overleden.

Kun je van borderline afkomen?

Er zijn (therapeutische) methodes ontwikkeld waarmee borderline prima kan worden behandeld. De klachten zullen erdoor verminderen. Zo worden een aantal effectieve therapievormen ingezet. Welke therapievorm voor jou geschikt is, hangt van een aantal factoren af, zoals: jouw borderline, omstandigheden en jouw motivatie.
Er zijn een aantal psycho – en gedragstherapievormen sommigen speciaal ontwikkeld voor BPS om jouw borderline te verminderen of zelfs volledig te laten genezen. Daarbij is mindfulness ook zeer effectief gebleken. Dat komt omdat je met mindfulness leert om gedachten en gevoelens te laten zijn voor wat ze zijn zonder daar een te zware lading aan te verbinden. Er wordt veel gebruik gemaakt van medicatie, wat op zich juist heel rustgevend kan zijn.
Psycho en gedragstherapie zijn effectief, maar het is in de meeste gevallen hard werken. Het kost veel emotionele energie, en na afloop van een sessie ben je vaak helemaal op.

Omega 3

Wist je dat ook Omega 3 afkomstig uit visolie en vetzuren een zeer gunstig effect heeft op stemmingswisselingen? Omega 3 is dus niet alleen geschikt om je lichamelijke gezondheid op peil te houden, maar ook om je mentale gezondheid te onderhouden.
Ook is uit meerdere onderzoeken naar voren gekomen dat de omega 3 bloedplasmalevels bij mensen met een depressie lager zou zijn. Dan zou een logische vraag zijn: hebben mensen met een depressie baat bij het slikken van omega 3 supplementen? Hier wordt onderzoek naar gedaan. Omega 3 is dan gunstig voor de algehele gezondheid. Het wil echter niet zeggen dat iedereen met borderline baat heeft bij de vetzuren. Wat voor de één werkt, hoeft immers niet voor iedereen te werken. Maar het is het proberen waard. Bovendien heeft omega 3 een gunstig effect op macrofagen. Dit zijn witte bloedlichaampjes die er voor zorgen dat ziektekiemen uitgeschakeld worden. Voor de algehele gezondheid is het altijd zeer gunstig om omega 3 te gebruiken.

Tot slot

Tot zover het blog over borderline. Ik heb het gehad over: is borderline te genezen? Wat is borderline? Wat kunnen uitlokkende factoren zijn bij iemand met borderline? Wat zijn de kenmerken van borderline? Hoe herken je borderline bij volwassenen? Wat is het verschil tussen een borderliner en een narcist? Kan iemand met borderline verliefd worden? Waar kan een borderliner niet tegen? Kun je van borderline afkomen? Omega 3.
Dank voor het lezen van het artikel. Er zijn altijd mogelijkheden om de borderline te laten verminderen of zelfs helemaal te laten genezen. In deze praktijk wordt borderline niet behandeld, maar je kan bij MindCure C & T altijd contact opnemen voor persoonlijk advies. Zorg goed voor jezelf…

Tekst: René E. Jansen
coach, therapeut, psycholoog
MindCure Coaching & Therapie